Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.7.Utworyakumulacjirzecznej
29
Rys.2.6.Przekrójpodłużnyrzekiiutworyosadzonewwodzie[92]
(erozjawgłębna).Częśćdrobniejszegomateriałunaniesionaprzezrzekijesttranspor-
towanadomorzaiosadzasięnajegodnie.
Erozjawgłębnadziałanajsilniejwgórnymbiegurzeki.Wdolnymbiegurzek,
płynącychjużpozaobszaramigórskimi,występujeerozjaboczna.Rezultatemerozji
bocznejjestciągłeposzerzaniedoliny.Dnodolinywobeczanikuerozjidennejstajesię
płaskie.Wposzerzonejdolinierzekaniezajmujecałegodna,leczwijesięzakrętami,czyli
tworzyzakolarzeczne(meandry).Nurtrzekiprzerzucasięodjednegododrugiegobrzegu
koryta,podmywającjenawklęsłychodcinkachzakoli,aosadzającmateriałprzyich
wypukłychodcinkach.Możezdarzyćsię,żewezbranewodypowodzioweprzerwązakole.
Odciętaczęśćmeandru–tzw.starorzecze,niemającpołączeniazkorytem,stopniowo
zarastaroślinnością,któraobumierająctworzygruntyorganiczne.Wujściachpotoków,
strumieniirzekmałychdowiększychtworząsięstożkinapływowe(wachlarzowato
rozpostarteformy,zbudowaneznaniesionegomateriału).Wdolnymbiegurzekipowstają
liczneodsypy(piaszczystemielizny).Szerokiedolinywypełnionesąpiaskamizawierają-
cymiprzewarstwieniamułówimałeilościżwirów.Muły(utworypylaste)naniesione
podczaspowodzinaobszardolinponadkorytamitworząmady.Wnajniższychodcinkach
dolnegobiegurzekajużnieeroduje.Wodyprzenosząjedyniedrobnymateriałuprzednio
nieosadzony.Materiałtenosadzasięwujściurzekidojezioralubmorzatworzącjejdeltę.
Zwiększeniespadkurzekiwskutekruchówskorupyziemskiejlubzwiększeniesięilości
wodypodwpływemzmianklimatycznychwzmagasiłęerozyjną.Rzekawcinaswekoryto
wdnodoliny,częstotakżewewłasneosady.Dawnepoziomydnadolinytworzątarasy
wzniesioneponadwłaściwekorytorzeki.
Osadyakumulacjiwtarasachistożkachnapływowychsąniejednolitepodwzględem
litologicznymisedymentacyjnym.Zewzględunazmiennewarunkiakumulacjimateriał
