Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TRYKTRAK
34
scriptorum”odrzutukościązależaławygranalubprzegranawwysokościczterystuty-
sięcysestercji,cowedługcenówczesnychodpowiadadzisiejszejwartościdwudziestu
tysięcydolarów.Jakosięrzekło,hazardwcaleniemały.
Nietylkowaloryhazardowedecydowałyjednakjużwtedy(aipóźniej,wcałejhi-
storiitryktraka)opopularnościgry,skorogrywałwniązzapałemiintelektualistaPe-
troniusz.Przytryktrakutrzebamyśleć,itonawetwwarunkachluksusudostępnych
przeciePetroniuszowi,którytakpiszewswoim„Satyrikonie”:„Przystąpiłdońnie-
wolnik,niosącwarcabnicęzdrzewaterebintowegoikryształowekostki...”
Owa„warcabnica”wzięłasięwtekściezapewnewskutektego,żetłumacztekstu
niecałkiembyłpewienlubwręczniewiedział,wjakągręgrywałPetroniusz,jakona
wyglądała.Wiadomoprzecież,iżPetroniuszwwarcabygraćniemógł,gdyżzajego
czasówgratanieistniała(„luduslatrunculorum”,grazbliżona-iciekawszaniżwar-
caby-nieodbywałasięnawarcabnicyaniszachownicy,lecznaspecjalnejplanszy,
zwanej„tabulalusoria”-„planszadowalki”).
Petroniuszgrałw„duodecimscriptorum”luksusowoizpańskimgestem.„Za-
miastzwykłychczarnychibiałychliczmanówużywałprawdziwychmonetzłotych
isrebrnych...”(toznówfragment„Satyrikona”).Samagrajednakżeznanabyłaichęt-
nieuprawianatakżeprzezpospólstwo,
oczymświadczyjedenznajstarszych„ko-
miksów”świata,wygrzebanywruinach
Pompeinaścianieówczesnejkarczmycykl
rysunków,przedstawiającychpartyjkę,przy
którejgraczepokłócilisięisąprzezkarcz-
marzawyrzucaninadwór,byswe„ręczne
porachunki”tam,aniewlokaluostatecz-
niezałatwić.
Żeo„duodecimscriptorum”więcejdo-
wiadujemysięwzwiązkuzżyciemmagna-
tów,niebiedaków,toniewinagry,leczów-
czesnychkronikarzy:pospólstwemniktsię
niezajmował,samosobiejakośdawałora-
dę,opasjizaśizamiłowaniucesarzaKlau-
diuszadogryw„tabula”pisałSwetoniusz
twierdząc,żecesarztaksobietęgręupodo-
bał,iżdysponowałplansząpodróżną,przy-
twierdzonądobokurydwanu,abymócna
postojuułożyćrydwanbokiemizagraćpar-
tyjkę.TenżeKlaudiusznapisał(zaginioną
inieznaną)książkęotejgrze.CesarzKommoduspałacimperatorazamieniłwłaści-
wiewkasynogryw„tabula”.
Wszędziegdziewykopanocokolwiekzczasówrzymskich,odWyspBrytyjskichpo-
czynając,nadrugiejkatarakcieNilukończąc,znajdowanosetkiplanszdogryw„tabu-
la”.Najczęściejznaczonebyłyliterami;zdarzałysięjednakikoła,kwadraty,linie,li-
ście,krzyże,półksiężyce.Mamywięcdoczynienianiewątpliwiezgrąbardzo
popularną,aprzecieżczasyrzymskiewcaleniebyłyokresemnajwiększegorozkwitu
tryktraka;tennadszedłpóźniej.
