Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wposzukiwaniuźródeł
25
rytuałofiarnyzostałzastąpionyindywidualnymiiwewnętrznymiposzu-
kiwaniamiwłasnychrelacjizboskością,wczasie,gdyuznano,żekażdy
człowiekmamożliwośćodkrywaniatychzwiązkówdrogąwłasnychdo-
świadczeńiwysiłków,bezkoniecznościodwoływaniasiędopośrednika-
kapłanasprawującegoofiarę,pojawiasiępostaćguruiodrazuzyskujeona
statusszczególny-bezjegopomocyniejestbowiemmożliweodkrycie
prawdyonaturzerzeczywistości,niejestmożliwewyzwolenie.Odtego
momentutradycjaindyjskazaczniestopniowowyposażaćguruwwiele
rozmaitychkompetencjiicech,mającychpodkreślaćjegokluczowąrolę
wprocesieduchowychzmagań.Zczasemgurustaniesięnietylkotym,
którypoznałostatecznąrzeczywistość,aletym,któryjestjedynądrogądo
niejprowadzącą.
SamodzielneposzukiwaniaduchowesąjużwUpaniszadachuznawane
zabezceloweijałowe.Zresztąsamterminnupaniszada”7wyraźniewskazuje
naistotnąrolęnauczyciela,przewodnikaduchowego.Wiedzapochodząca
zinnychźródeł(nawettychnadprzyrodzonych)niematejsamejwartości,
niema-jeślimożnasiętakwyrazić-tejsamejmocywyzwalającej,cowie-
dzapłynącazustnauczyciela.Pokazujetobardzowyraźnierozmowapomię-
dzyuczniemSatjakamąajegonauczycielem:
Satjakamapowróciłdodomunauczyciela.
Mistrzdoniegopowiada:Satjakamo!Słucham,Czcigodny.
Jaśniejesz,mójdrogi,jakznawcabrahmana,któżcienauczał?
Nieludzie-odpowiedział-leczpragnę,Paniebyśtydomnieprzemówił.
Gdyżsłyszałem,Czcigodny,odludzitobiepodobnych,
Iżwiedzapochodzącaodnauczycielanajprędzejpozwalaosiągnąćcel.
(Ćhandogja,IV.9.1)8
Samawiedza,choćbydotyczącanajwyższychprawd,przyswojonapo-
przezstudia,spekulacjeintelektualne,poszukiwaniarozumowejestwiedzą
martwąijakotakanigdynieprzyniesieposzukującemuwyzwolenia.Nie-
zbędnyjestnauczyciel,którypokaże,wjakisposóbwiedzętęmożnaina-
leżywykorzystać.Gurubowiemprzekazujewiedzę,odwołującsięnietylko
dokompetencjiintelektualnychucznia,uczynietylkosłowem,aleprzede
7Słowonupaniszada”wywodzisięodrdzeniasat(‘siedzieć’)orazprefiksówupaoraz
ni(‘wpobliżu’,‘obok’,‘razemz’,‘poniżej’)iodnosisiędosposobu,wjakiprzekazywano
ezoterycznąwiedzębezpośrednioodmistrzadoucznia.
8WszystkiecytatyzUpaniszadpodajęza:Upaniszady(1998).
