Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OpisaniuhistoriipreceptorówepokiOświecenia
23
równocześniesekretarzemksięciairedagujeczęśćjegokorespondencji;po-
wierzonomurównieżopracowanieksięgozbioru.Odtądkulturowywpływ
preceptoranieograniczasiędodzieci,alewpływanacałąrodzinę,aBigot
wyjaśnia,żezostajeprzyjętydorodzinnegostołu,żejestkilkakrotnieza-
praszanydowyrażeniaswojejopiniiojakimśzdarzeniulubtekście.Ukazu-
jesiebiejakoosobęgeneralniepredysponowanądotegozadaniaichętnie
kreujeswójwizerunekdobregonauczyciela,jestjednakjasne,żeczasami
stajesięmniejnauczycielemniżczłowiekiemświatowym,chadzającymna
bale,przeżywającymspokojne,aleiburzliweprzygody,ażdotegostopnia,
żecierpinatymjegopraca.PodróżujączhrabinąBierzyńską,wielokrotnie
otrząsałsięzezłegonastroju,ażtapowiedziałamuwyraźnie,że:nprzez
jakiśczaszaniedbywałemobowiązki”35.
Wreszciedokumentpozwalazrozumiećniejednoznacznemiejscezaj-
mowaneprzeznauczycielawarystokratycznymdomu.Chociażsłużyeli-
tom,niemastatususługi.Jegopochodzeniekulturowesprawia,żejestwza-
żyłejrelacji,jakoczłowiekzdolnydorozmowyzosobami,którepocho-
dzązdużowyższejwarstwyspołecznej.Morogueslubiwskazywać,żetak
dobrzeopanowałzwyczajeświatowe,żenaprzyjęciachpotramieszaćsię
zdobrymtowarzystwem.Widzimygowstyczniu1792r.chodzącegozjed-
negospotkanianadrugie,spotykającegoposłaangielskiegoDanielaHailesa
czyEdmundadeBurke’a,posładuńskiego,idącegonabalhrabiegoUnru-
gazudziałemPotockichorazksiążątRadziwiłłów.Jestbardzodumny,gdy
książęSułkowskimówimu,żepodczaspobytuwJanowiebędziejadłobiad
przystolepańskim.
Pełnezrozumieniewyzwańtakiegotekstujakdziennikipreceptorawy-
magałoinadalwymaga,wnaszejopinii,ścisłejwspółpracymiędzyfran-
cuskimiipolskimizespołaminaukowymi,cobyłomożliwedziękibliskim
powiązaniom,jakiepowstałynaprzestrzenilatmiędzyuniwersytetami
wToruniuiBordeaux.Teregularneiowocne36spotkaniastworzyłyso-
lidnypomostnaukowymiędzydwomakrajamiiumożliwiłyrozwójkilku
projektówbadawczychzudziałeminnychinstytucji.Pierwszerezultaty
35
BnF,NAF11352,k.34.
36
Zob.Noblessefrançaise,noblessepolonaise:mémoire,identité,cultureXVIe-XVIIIe
siècles,red.M.Figeac,J.Dumanowski,Bordeaux2006;Lerayonnementfrançaisen
EuropeCentrale,red.O.Chaline,J.Dumanowski,M.Figeac,Pessac2009;Correspon-
danceetidentitéenEuropeCentrale,red.F.Cadilhon,M.Figeac,C.LeMao,Paris
2013;France-Pologne,contacts,échangesculturels,représentations(nXVIe-nXIXe
siècle),red.J.Dumanowski,M.Figeac,D.Tollet,Paris2016.