Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Stanbadań
21
poglądówreligijnych,orazwiedzęreligijną,którapozwalazdobywaćinny
rodzajwgląduwrzeczywistość.Jonasowizależałonaprzezwyciężeniu
tegopodziału,naprzywróceniuwymianymyśliiwzajemnychodniesień
pomiędzyróżnymirodzajamidziałalnościpoznawczej,aconajmniejna
umieszczeniuswoichrozważańfilozoficznychpostronierozumowej,anie
postronierozumuoświeconegoprzezobjawienie.Choćjednocześniebył
zainteresowanywpływem,jakidziedzictworeligijnemiałonakształtowa-
niesięideifilozoficznych60.
Wswojejksiążcebędęsięstarałuniknąćtychtrzechniebezpieczeństw.
Prawdopodobnienajbliżejbyłemowejskłonnościodrzuceniamyślifilo-
zoficznejJonasazpowoduniewystarczającejmocyargumentacyjnej,ze
względunaniewielkąliczbękonstruktywnychpropozycji,zuwaginaod-
woływaniesiędoargumentówzoczywistości,znaoczności,zezdrowego
rozsądku,którenawielesposobówizwieluróżnychwzględówsąodrzu-
caneprzezdużączęśćwspółczesnychnurtówfilozoficznych.Zperspekty-
wylekturytwórczościJonasamampoczucie,żetobłąd,któryniepolega
nabrakuwrażliwościiproblemachzempatią,jakzdajesiętwierdzićJacek
Filek:
Czymuszędodawać,iżakademickiareopaguznałpróbyJonasazachybione,
iczymuszędodawać,żebyłotoprzecieżdoprzewidzenia?Niemożebyćdo-
wodunadobro.(...)IukazujenamJonasszczególneświadectwo-dziecko.
Ukazujenamniesylogizm,leczbezbronne,nowonarodzonedziecko,ukazu-
jącwtensposóbzarazemdobro,którestajesięźródłempowinności,dobro,
któremożnazobaczyć,odczuć,alektórego,jaksądzę,nienależydowodzić61.
Skorojednakdobrojestfenomenem,któregodowodzićnienależy,
towydawałobysię,żeniemałaczęśćfilozoficznegowysiłkuJonasajest
bezsensowna,ponieważopierasięwłaśnienazałożeniu,żenaszaodpo-
wiedzialnośćzaprzyszłepokoleniajestczymś,cowymagafilozoficznej
refleksjiifilozoficznegouzasadnienia.Ujmującrzeczwinnysposób,Fi-
lekzdajesięwtymmiejscupośredniozarzucaćJonasowinieodpowiednie
podejściedotematuodpowiedzialności.Chęćpodkreśleniazbieżnościpo-
międzysposobamimyśleniaoodpowiedzialnościHansaJonasaiEmma-
nuelaLévinasaskłaniaFilkadouznaniazaistotniejszetychaspektówkon-
cepcjietycznejJonasa,któreodwołująsiędoświadectwiobrazów.Podczas
gdysamJonaspodkreślaodmiennycharakterrozważańobufilozofów:
Trzebawłaśniewykazać,wjakimzakresiewszystkotonasdotyczy.Trzeba
pokazać,żeistniejecośtakiego,wobecczegoniemogęsięzadowolićstwier-
60Zob.H.Jonas,Philosophicalessays.FromAncientCreedToTechnologicalMan,
dz.cyt.,s.21-40;tenże,Zasadaodpowiedzialności,dz.cyt.,s.58,59;S.Warzeszak,
Odpowiedzialnośćzażycie,dz.cyt.,s.16,353.
61J.Filek,FilozofiaodpowiedzialnościXXwieku,dz.cyt.,s.284,285.
