Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mi”1o.Dodaćnależy,żewydarzeniarozgrywająsięwczasachpanowania
wVestfoldzieHalfdanaICzarnegoijegosynaHaraldaPięknowłosego.
Współczesnahistoriografia,szczególnieskandynawska,podjęłapróbę
obronysagijakoutworuhistorycznego,przyjmujączasadę,żetefragmen-
ty,którepopartewierszemskalda,należyprzyjąćjakofakty,natomiast
prozasagamandranieznajdującapoetyckiegowsparciajesttylkokomen-
tarzemprzeszłości,któryjednakjużnaprawdziwośćniezasługuje.Tyleże
sagipowstawałyprzezcałyXIIIiXIVwiek,aliczbapoematówniewzras-
tała,choćoczekiwaniasłuchaczyrosły11.Naukauznaławięc,pragnącza-
spokoićpotrzebyintelektualnezasiedziałychwhallach,jużraczejkupców
irolnikówniżwikingów,sagamandrzyzaczęliwplataćwhistoryczneopo-
wieścisagelementyczystobaśniowe.Tenatrakcyjnypogląd,stawiający
wierszskaldajakodowódhistorycznościzdarzenia,takżeniedasięobro-
nić.JakbowiemodnieśćsiędopieśnioRagnarzeLodbroku,wktórejznaj-
dujemywyprawę20-letniegoRagnaradoEstlandu,następnieśmierćwdo-
lepełnymżmijzwolikrólaangielskiegoElii,coakuratniejestwydarzeniem
historycznym,jakrównieżto,żenastoletniRagnarzabiłnaGotlandiismo-
ka,amożnenadnaturalnychrozmiarówwęża12?Takczyinaczej,skald
wtymutworzestawiaprzednamiciężkiewyzwanie.Tyleżeautorem(kom-
pilatorem)rzeczonychutworówniebyłSnorriSturlusson.On,piszącdzie-
jekrólównorweskich,kierowałsiętymisamymimotywamicoTietmar
zMerseburgasławiącymonarchówzdynastiisaskiej.Czymoglibyśmyobec-
niezrezygnowaćzdziełaTytusaLiwiusza,tworzącegoprzezlataAburbe
condita,gdziezpewnościądostrzeżemyfikcyjnychkonsulówinieistnieją-
cebitwy?NiktjednaknieodmówidziełuLiwiuszowimianahistoriirzym-
skiej,ajużnapewnoniewpadnienapomysł,byporównywaćjeEneidąWe-
rgiliusza.Otóżsagamandrzyczternastowiecznipragnęliswymidziełamiza-
intrygowaćsłuchaczy,ba,nawetprzykućichuwagęwszelkiminadprzyro-
dzonymizjawiskami.Czynilitakbowiemwtakzwanychsagachbohater-
11Patrzdoskonałestudiumwtejmaterii,G.Labuda,SagaoStyrbjörnie,jarluJomsbor-
ga,w:FragmentydziejówSłowiańszczyznyzachodniej,Poznań2002,s.192–195.
12PieśńoRagnarzeLodbroku,za:J.Ros,Herojepółnocy,Warszawa1969,s.536–537.
13