Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Okresmagiczny(mistyczny)
Rycina1.2.Prometeuszskowany.Orzełconocwy-
szarpujemufragmentywątroby,któraregenerujesię
następnegodnia.ObrazPeteraPaulaRubensa(1611–
–1612).Źródło:WikimediaCommons.
Bogatajesthistoriaobszarówpołożonychnad
EufratemiTygrysem,wkrainieokreślanejjako
Mezopotamia,zamieszkiwanejjużkilkatysięcylat
p.n.e.przezróżneludytworząceodrębnepaństwa
(m.in.Asyryjczyków,ArkadyjczykówiSumerów).
Mimokonfliktówukształtowałyonewspólnąkul-
turęoswoistychcechach,któraosiągnęłapełnię
rozkwituwIIIiIItysiącleciup.n.e.Wopiniihisto-
rykówdałaonapodwalinyrozwojunaszejcywi-
lizacjiistanowiszerokopojętykulturowyrdzeń
wiekównastępnych.
NaterenieMezopotamiipowstaławramach
tamtejszychwierzeńreligijnychkastawróżbiarzy
zwanychbaru.Bylitowieszczkowie(Platonob-
darzyłichmianemproroków),nazywanipóźniej
wEtruriiharuspikami(haruspices),awRzymie
–hepatoskopistami.Oglądalioniwątroby(nigdy
ichnierozkrawając)wydobywanezciałofiarowa-
nemubóstwucielęcia,bykalubbaranaianalizo-
waliszczegółowojejbarwę,zewnętrznąstrukturę
ikształty.Oglądalitakżepęcherzykżółciowy(im
byłdłuższy,tymszansanawysłuchaniemodlitwy
opomyślnośćintencjodawcybyławiększa!).
Wątrobypohepatoskopiinależałospalić,oczym
wspominabiblijnaKsięgaWyjścia(29,14,Biblia
Poznańska):Zbierz(Ź)wszystektłuszczpokrywający
wnętrzności,płatwątrobyiobienerkiztłuszczemna
nichispalnaołtarzujakowonnąofarę.Wmitolo-
giigreckiejkonfliktpomiędzyZeusemaPromete-
uszempoczątkowopolegałnapodzialeszczątków
ofiarnych:Prometeuszzabrałczęścimiękkie,zo-
stawiającZeusowikościichrząstki.Scenyztych
obrzędówzostałyuwiecznionenawazachczer-
wono-iczarnofigurowychisąwzmiankowane
woryginalnychtekstachreligijnychiświeckich.
Jednymznajpiękniejszychzabytkówjestlustro
zbrązu(500–400p.n.e.)zwygrawerowanąpodo-
biznąetruskiegowróżbityKalchasa,synaThestora
zMyken.
Posługiwanosięmodelamiwątróbwykonanymi
zglinylubterakoty,aczasemzbrązu–tegoostat-
niegoużytowdoskonałymkompozycyjnie,wyko-
nanymwstylistycewspółczesnejrzeźbyiprzypo-
minającymdziełaC.Brâncușiegoetruskimmodelu
ozdobionymsymbolicznymiznakami(ryc.1.3).
Astronomowiebabilońscywprowadzilipodział
niebana40strefbędącychwewładaniuróżnych
bóstw.Dlategotylewłaśnieczęścimająopatrzone
napisamipolawyrysowanenapowierzchnimodelu
wątroby.Wpolachznajdująsięotworkinapatycz-
kiułatwiająceorientacjętopograficzną.
Wtekstachzróżnychepoktegookresumożna
znaleźćniepozbawionedramatyzmuwzmiankina
tematwróżb.NaprzykładwKsiędzeEzechiela
zkońcaVIwiekup.n.e.(21,26,BibliaPoznańska)
napisano:KrólBabilonustanąłnarozstajudróg(Ź)
abyzasięgnąćwróżby.Pytabóstwadomowe,patrzy
3
