Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Historiaastronomii
bekodpółnocnejstrony–aszerokośćtegorąbkaniewynosiłanawetsetnej
częścijegośrednicy;następnegowieczora,podczaspodobnegozachodu,
Słońceukazałopodobnączęśćodsłoniętą,aleznaczniecieńszą;byłtodowód
niezbity,żezaczęłojużoddalaćsięodzwrotnika(przekładEdwardaLigoc-
kiegoiKrystynyGiustiniani-Kępińskiej).
Thomwierzył,żekonstruktorzymegalitycznychbudowli,którebadał,wy-
przedziliGalileuszaconajmniejotrzytysiąclecia.Twierdził,żeniektóre
stojącekamieniebyłyastronomicznymi„celownikami”;ichlokalizacjęwy-
bieranostarannie,takbywskazywałynaodległyszczyt,zaktórymskrywało
sięSłońcezachodzącepodczasprzesilenialubKsiężycwjednymzeswych
horyzontalnychpunktówekstremalnych,bardzopodobniejakopisałto
włoskiuczony.Thomsugerował,żekapłaniznającydatytychważnychsło-
necznychiksiężycowychzjawiskmoglibyprzepowiadaćzaćmieniaitym
samymwzmacniaćswojąpozycjęwgrupie.
Nicdziwnego,żewokółtwierdzeńThomarozgorzałspór:posiada-
nietakwyrafinowanejwiedzyprzezczłowiekaprehistorycznego,zamiesz-
kującegonadodatekkrainybardzoodległeodkołyskinaszejcywilizacji,za
jakąuchodząwschodnieterenybasenuMorzaŚródziemnego,wydawało
sięwieluarcheologomczymśnieprawdopodobnym.Abyocenićwiarogod-
nośćhipotezThoma,należałoustalić,czykoncentrowałsięonnaszczegól-
nejceszehoryzontuoglądanegozdanegomiejsca,ponieważwiedział,że
leżyonanakierunkuoastronomicznymznaczeniu.PrzeciwnicyThoma
udowadniali,żejeślihoryzontzawieraliczneszczytygórskieijedenznich
leżynakierunku,powiedzmy,przesileniazimowego,równiedobrzemoże
byćtodziełemprzypadku.
OdtamtychczasówwielestanowiskThomaprzebadanoodnowa,
stosującprocedury,którezapewniająobiektywność.Dyskusjawciążtrwa,
leczbadaniatewznacznymstopniuzmniejszyływiarogodnośćjegotwier-
dzeń,zktórychwynikało,żewprehistorycznejBrytaniiuprawianoastro-
nomiępredyktywnąnapoziomienaukowym.
Wktórymmiejscuobecnieznajdujesiętadebata?Szczególnieintere-
sującymprzykłademstanowiskaThomajestBallochroynaszkockimpół-
wyspieKintyre.Znajdujesiętamrządtrzechstojącychkamieni,zktórych
dwasącienkimipłytami,ustawionymiwzdłużkierunkuwyznaczonego
przezówszereg.Kilkametrówdalejnatrafiamynaprostokątnygrobowiec
całopalny–leżynajednejliniizkamieniami,ajegodłuższebokisąrówno-
ległedotejlinii.
WpobliżuprzesileńpołożeniemiejscwschoduizachoduSłońca
zmieniasięniemalniezauważalnie:natejszerokościgeograficznejwciągu
tygodniaprzedalbopoprzesileniumiejscawschodów(izachodów)sąod
siebieoddalonezaledwieotrzeciączęśćsłonecznejtarczy.Utrudniatowy-
znaczeniemomentuprzesilenia,ajegoznajomośćmapodstawoweznaczenie
