Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Rozdział1.Białoruś–terraincognita?
chawceluuporządkowaniagospodarki,coczynijecennymźródłemdo
badańnadrozwojemekonomicznymWKL.Typowymprzykłademmożebyć
Ustawanawołokiz1557r.,składającasięz49artykułów.Wksięgachcel-
nychrejestrowanonazwiskaimiejscazamieszkaniakupców,ilośćtowarów,
ichwartośćidocelowemiejscetransportu.Napodstawieanalizyksiągmożna
snućwnioskiodnoszącesiędostanuhandluirzemiosławWKL.
Odrębnągrupęźródełhistorycznychstanowiliteraturawspomnieniowa
(diariusze).Przyjrzyjmysiębardziejszczegółowoniektórymznich,np.Dzienni-
kowilubZapiskomhistorycznymmieszkańcaziemibrzeskiej,prawnikaFedora
Jewłaszewskiego,powstałymw1603–1604r.Autorutrzymywałstosunki
towarzyskiezMikołajemKrzysztofemRadziwiłłem(zwanymSierotką)iStefa-
nemBatorym,byłświadkiemzawarciauniilubelskiej.Niczatemdziwnego,że
jegowspomnieniazawierająwieleciekawychinformacjiosytuacjipolitycznej
ikulturalnejWKL,zwyczajachszlachtylitewskiej.GodnyuwagijestDiariusz
ihumenaksiędzaAtanazegoFilipowicza.Duchownyzajmowałnieprzejed-
nanestanowiskowobecuniibrzeskiej,czemudałwyrazwswoimdzienniku.
Dziękitemujegotekstjestznakomitymświadectwemskomplikowanejsytuacji
wyznaniowejpoczątkuXVIIw.SpodpióralekarkizNowogródczyznySalomei
PilsztynwyszłoEchonaświatpodaneprocederupodróżyiżyciamegoawantur.
Wswoimtekściekobietapokazujeżycie,zwyczajemieszkańcówtychmiast
ikrajów,któreudałosięjejodwiedzić:Stambułu,Sofii,Petersburga,Wiednia,
Mołdawii,Serbii.PrzetrwałydonaszychczasówpamiętnikiIljiTurczynow-
skiego,wktórychautoropowiadaowędrówkachpoBiałorusiiUkrainie.
KasztelanbrzeskiMarcinMatuszewiczwswoichpamiętnikachukazujewalkę
międzyposzczególnymirodzinamimagnackimiwpołowieXVIIIw.Warto
turównieżwspomniećodziennikachspisanychprzezMichałaRadziwiłła,
FranciszkaSzyrmę,kierownikanamiestnictwapołockiegoAleksandraŁunina.
Omawiającźródłahistoryczne,niesposóbpominąćkoresponden-
cjęzarównooficjalną,jakiprywatną.Dopierwszejnależąm.in.raporty,
instrukcjeisprawozdania.Drugastanowinatomiastrodzajswoistejpubli-
cystykilubliteraturywspomnieniowej.Wkorespondencjiprywatnejmożna
natrafićnamateriałyrzucająceświatłonarelacjerodzinneiżycietowarzy-
skie,wydarzeniaozasięgulokalnym,poglądyautorównasprawyekono-
miki,religiiczypolityki.Zailustracjęomówionejproblematykimożesłużyć
korespondencjawielkichksiążątlitewskichikrólówpolskich(m.in.Zyg-
muntaIIIiStefanaBatorego),działaczypolitycznych(starostyorszańskiego
FilonaKmityCzarnobylskiego),przedstawicieliświatakulturyidostojników
kościelnych(PiotraMohyły,HipacegoPocieja,JózefaRuckiego,Gieorgija
Kaniskiego),przedstawicielirodzinmagnackich(Radziwiłłów,Sapiehów).
Korespondencjanależącadotychludzidostarczahistorykomwielucennych
wskazóweknatematwydarzeńpolitycznych,militarnych,ekonomicznych
wWKLiKoroniePolskiej.
