Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Rozdział1.Białoruś–terraincognita?
MateriałydohistoriimanufakturBiałorusiwczasierozpadufeudalizmu(cz.
1–2,1934–1936).
Danestatystycznebyłygromadzoneiogłaszanewpracachwydawanych
wRosjiprzezposzczególneinstytucjepaństwowe.Dotegotypuwydawnictw
należą:przeglądywojskowo-statystyczneImperiumRosyjskiego,przeglądy
statystycznestanumiast(np.OpisaniestatystycznemiastiurzędówImperium
Rosyjskiegozarok1825,PrzeglądstanumiastImperiumRosyjskiego1833r.,
StanekonomicznymiastRosjieuropejskiejw1861–1862,MiastawImperium
Rosyjskim,t.1–3,1860–1863),statystykiwłasnościziemskiej(Wykazwłaści-
cieliziemskichgubernimińskiejzarok1876,Statystykawłasnościziemskiej
imiejscowościRosjieuropejskiej,wyd.5,LitwaiBiałoruś,1882,Statystyka
własnościziemskiej1905r.),spisyfabrykizakładów(Spisprzemysłowców
ImperiumRosyjskiego1832r.,FabrycznyprzemysłRosji.Wykazfabrykizakła-
dów.1897r.),tomystatystycznedotyczącesytuacjioświaty(Zbiórmateriałów
dohistoriioświatywRosji,t.1–4,1893–1897,Danestatystycznenatemat
wykształceniapodstawowegowImperiumRosyjskim,1900–1902),kalendarze,
przeglądyguberni,materiałyrewizji(1811,1816,1835,1850,1857),dane
powszechnegospisuludnościz1897r.Przytoczonewpowyższychedycjach
informacjemogąprzyczynićsiędorozwojubadańnadsytuacjądemograficzną,
ekonomicznąikulturalnąziemBiałorusiwskładziepaństwarosyjskiego.
Wieledanychstatystycznychzawieraopublikowanawlatach1861–1864
pracaMateriałydogeografiiistatystykiRosji,zebraneprzezoficerówsztabu
generalnego.PawełBobrowskiprzygotował2jejtomyidwutomowysuple-
mentnatematgubernigrodzieńskiej,IwanZielenski–mińskiej,zaśAlek-
sanderTomaszWiktorKorewa–wileńskiej.Wartoteżzwrócićuwagęna
książkęDoświadczeniazopisaniagubernimohylewskiej(red.Aleksander
Dębowiecki).Wewspomnianychpracachmożnaznaleźćwieleinformacji
osytuacjigeograficznej,demograficznej,ekonomicznej,politycznej,narodo-
wościowejiwyznaniowejposzczególnychguberni.
Memuarystykaikorespondencjastanowiąbardzocenneuzupełnienie
źródełdokumentalnych,ponieważprzybliżająpewnewydarzeniaizjawiska
zachodzącewżyciupolitycznym,gospodarczym,kulturalnymczyreligijnym.
Taknp.zapiskiwysokichurzędnikówidostojnikówkościelnych(m.in.wileń-
skiegogenerał-gubernatoraFiodoraMirkowicza,urzędnikaGawriłyDobry-
nina,metropolityunickiegoJózefaSiemaszki)rzucająświatłonapolitykę
caratunaBiałorusi.ProwadzenierzetelnychbadańnadDnarodniczestwem”
naBiałorusijestniemożliwebezuwzględnieniawspomnieńuczestnikówtego
ruchu,m.in.LeonidaZałkindaiJauhienijiGurwicz.Dużewalorypoznaw-
czemająwspomnieniaAłbinyGabryeliPuzyni,KazimierzaSkibińskiego,
MichaiłaMurawjewa,AntonaŁuckiewicza,JazepaDyły,PaulinyMiadziołki.
WPolscewydanoznaczączęśćkorespondencjiczłonkówtowarzystwfiloma-
tówifilaretóworazAdamaMickiewicza.
