Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Optymizm1918rokuł
23
WedługBreitera,wyjątkowezadania,stawianespołeczeństwu
polskiemuprzezBrzozowskiego,wymagałyszczególnieuważnej
weryfikacji.Wpostawiekrytykawyraźnieprzeplatałysięsprzeczne
uczucia;gorącypodziwdlaintelektualnychosiągnięćautoraLegendy
MłodejPolskiorazpragnienieudowodnienia,żeoskarżającliteraturę
polską,niemiałracji.TakżeudziałemBreiterastałasięcharakte-
rystycznaambiwalencjaodczuć,jakaczęstotowarzyszyłaosobom
podejmującymdyskusjęzBrzozowskim.
Wstyczniu1918rokunałamachflMasek”Breiterpolemizował
głównieztezamizawartymiwLegendzieMłodejPolski(tomzostał
nazwanywyznaniemwiarykrytyka)6.Przyjętawszkicuargumenta-
cjaprzywołujedyskurskrytyczny,któryrozpocząłsiętużpoopub-
likowaniutegowyjątkowegostudiumostaniepolskiejświadomości.
PowracającdomodernistycznegosporuflwokółBrzozowskiego”,
wartoodwołaćsiędointeresującychspostrzeżeńMieczysławaSroki,
sformułowanychprzedwielomalatyprzyokazjiopracowywania
korespondencjiautoraLegendyMłodejPolski.Tenskrupulatnyedytor
iredaktorjegopism,śledząclekturowezmaganiaztekstaminietu-
zinkowegofilozofaorazemocjenaogółskrajnejakiewzbudzały
ferowaneprzezniegosądy,zwróciłuwagęnadwiebiegunowepo-
stawyinterpretacyjne,którezazwyczajprzyjmowalikrytycy:
Splotispecyfikaomówionychwyżejczynnikówcharakter
ilosydzieła,legendabiograficznaspowodowałypowstanie
dwóchpostawinterpretacyjnych:postawylikwidatorskiejzaj-
mowanejprzezprzeciwników,orazpostawyapologetycznej
przyjmowanejprzezwyznawcówiobrońców.
Postawyteciekawiekorespondujązeznamiennądlatwór-
czościBrzozowskiego-Czepielaflkrańcowościąnapięćuczucio-
wych,wahającychsięmiędzymiłościąanienawiścią,zwyłącze-
niemafektówpośrednich”.Brzozowskiocenianyzatembędzie
wdużejmierzewtakisposób,jaksaminnychoceniał.
Wrezultaciezajęciatakichpostawpowstanąteżdwiele-
gendyinterpretacyjne:legendaapologetycznailegendalikwi-
datorska.
Próczcechyjaskrawejprzeciwstawnościlegendytecharak-
teryzujeswoistepowiązanie.Dwiewyróżnionepostawyuległy
bowiembyużyćmodnejterminologiiswoistemusprzężeniu
zwrotnemu7.
6Zob.ibidem.
7M.Sroka:I.LegendyBrzozowskiego.W:S.Brzozowski:Listy.T.1:
1910-1908.Oprac.,przedmową,komentarzemianeksamiopatrzyłM.Sroka.
Kraków1970,s.XLIII–XLIV;cytatwobrębieprzytoczonegofragmentuodsyła