Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ElżbietaWróbel
PropozycjaSrokiniewątpliwieporządkowałatoczonewokół
pisarzadyskusje.Sygnalizowaneprzezbadaczaflsprzężeniazwrot-
ne”obecnezarównowpostawieapologetycznej,jakilikwida-
torskiej,sygnowaneróżnyminazwiskami,międzyinnymiKarola
Irzykowskiego(stosunekdopoglądówjegonauczycielaukładasię
wpasjonującąhistorię8)czyMarianaZdziechowskiego(rozpoczął
czytanieBrzozowskiegopodwpływembólupośmiercisyna9),do-
brzezilustrowałytkwiącewzaproponowanymporządkuzawiłości
isprzecznościwewnętrzne.MieczysławSrokazpełnąświadomością
posługiwałsięterminamizaczerpniętymizjęzykanajważniejszych
wówczasinterpretatorówautoraMocarza(określenieWykioli-
kwidatorzeMłodejPolskiczywykorzystanieterminufllegenda”).
PociągającawpropozycjiSrokiwydajesięjejuniwersalność,która
pozwaladostrzecpodobieństwatkwiącewwielunarracjachkrytycz-
nychizestawićoboksiebieuczestnikówtejdebatyniezależnieod
ichindywidualnychintencji10.Fundamentem,naktórymopierałasię
donastępującejpozycji:J.Krzyżanowski:Neoromantyzmpolski1890-1918.Wroc-
ław–Warszawa–Kraków1963,s.315.
8RozliczaniesięKarolaIrzykowskiegozBrzozowskim,cozgodniepod-
kreślałojużwieluhistoryków,trwałopraktycznieprzezcałyokresjegodzia-
łalnościpublicystycznejiprzechodziłoróżneetapy:odentuzjazmu–obrony
wtrakcieprocesuzwiązanegozoskarżeniemBrzozowskiegoowspółpracę
zcarskimitajnymisłużbami–doobojętności,ażporozrachunkowąkonstatację
wypowiedzianąwczasieIIwojnyświatowej.
9W1916rokuMarianZdziechowskiopublikowałksiążkępoświęconą
Brzozowskiemu.Wjejpóźniejszymwydaniuopróczdedykacjidlazmarłego
synaEdmundaznalazłasięrównieżporuszającaprzedmowa,dostarczającnie-
zwykłeświadectwolekturyBrzozowskiego:flRzecztęwypadłomipisaćprzed
latypięciuwnajcięższychdniachmegożycia,podobuchemciosu,którym
mnieBógdruzgotał,zabierającmisynawrozkwiciebujnejmłodości.Tęsknota
ibólbyłymiprzewodnikamiwpoznawaniutwórczościpisarza,któregoczytał
śp.mójsyniktórydlaniegoijegorówieśnikówbyłnauczycielem,mistrzem,
dającymnajgłębszewyjaśnienieideiojczyzny,najpiękniejsząfilozofiępatrioty-
zmu”.M.Zdziechowski:Gloryfikacjapracy.MyślizpismiopismachStanisława
Brzozowskiego.Kraków1921,s.5.OintelektualnymspotkaniuBrzozowskiego
zwielkimuczonym,takświatopoglądowoinnymodautoraLegendyMłodejPol-
ski,pisałamiędzyinnymiMartaWykawszkicu:ZdziechowskiiBrzozowski–czyli
konserwatystairadykałwparupunktachwspólnych.W:Eadem:Światopoglądymło-
dopolskie.Kraków1996.Relacjeideowewybitnychintelektualistów–oczywiście
wzakresiewybranegoproblemu–przeanalizowałArturŻywiołekwksiążce:
MarsjańskiHLogos”Europy.MarianaZdziechowskiegoiStanisławaBrzozowskiego
dyskursokulturzeZachodu”.Częstochowa2012.
10IstotnewydająsiętunastępującespostrzeżeniawydawcylistówBrzozow-
skiego:flLegendyteniezawszebędąkonstruowaneztychsamychstanowisk
światopoglądowychczyspołeczno-politycznych.Jednymchodzićbędzieofi-
