Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wówczaspłynne—jakzwyklewhistorii.Prawdąjestteż,
żeOdrodzenieniebyłojednolite.Inaczejkształtowałasięwnim
sztuka,ainaczejnauka.Inaczejteżokressięzaczynał,ainaczej
kończył.Jednakżeprzynajmniejwdziedziniesztukiijejteorii
Odrodzeniebyłoodrębnymokresemowyraźnychcechach.
Spornesąjegogranice.Niektórzyhistorycymówią,żewwieku
XVOdrodzeniedopierosięformowało,więc—jeszczegoniebyło.
Historycywłoscywiektennazywająwiekiem„humanizmu”,
aOdrodzeniezaczynajądopierowXVIwieku.Innizaśkończąjekoło
r.1530,bowtedyjuższtukęponiosłynoweprądymanieryczne
ibarokowe.WtakimrazieOdrodzenietrwałobytylkoprzezjedno
pokolenie1500—1530.RedukcjaOdrodzeniaposzłanawetdalej:jedno
pokolenieniestanowiokresu,lecztylkoprzejściemiędzyokresami;
pokolenie1500byłowięctylkoprzejściemmiędzygotykiem
amanieryzmemibarokiem.Odrodzeniawięcwcaleniebyło:tak
twierdziłznanyhistoryk[15].
Jednakżetakaperiodyzacja,któraeliminujezjawiskotakwyraźne
jakOdrodzenie,niemożebyćtrafna.Taksamota,którasprowadza
jedojednegopokolenia(1500—1530):bowtakimrazieGhiberti,
AlbertiiFicinozjednejstrony,aPalladiozdrugiejnienależeliby
doOdrodzenia.Pokoleniekołoroku1500stanowiłotylkosamo
centrumokresu,aleokrestenzacząłsięwcześniej,askończyłpóźniej.
Pewnewłaściwościkultury,pewnepoglądyestetycznewystąpiłyjuż
kołoroku1400iwystępowałyjeszczekoło1600r.Jestwięcpodstawa
przyjmować,żeokrestrwałprzezdwastulecia.Okreszacząłsiękoło
roku1400,gdysięzacząłodwrótodśredniowiecza,upojenieantykiem,
prymatWłochiwyjątkowapozycjasztukpięknych;askończyłsiękoło
1600r.,gdytowszystkominęło.
3.WŁAŚCIWOŚCIODRODZENIA.JakubBurckhardt,któregoksiążki
stanowiąfundamentwiedzyoOdrodzeniu,zawłaściwościistotnetego
okresumiałindywidualizminaturalizm.Wszakżeobaużyteprzezeń
wyrazysąwieloznaczneitylkowpewnymznaczeniumogąbyć
stosowanedotegookresu.Odrodzeniewydałoistotniewielewybitnych
jednostek—iwtymznaczeniubyłoerąindywidualizmu.Natomiast
chciałomiećkulturęoformachnieindywidualnych,lecz
powszechnych.NaturalizmcechowałOdrodzenie,jeślirozumiećprzez
tenwyrazpostawędoczesnąbeztranscendencji;aleniecechowałgo,
jeśliznaczytyle,cozainteresowanieprzyrodą;przeciwnie,Odrodzenie
interesowałosięwięcejczłowiekiemniżotaczającągoprzyrodą.
