Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OkreślanoteżOdrodzenieinaczej.Jednakżeokreślenietakiejak
Micheleta:„epoka,któradokonałaodkryciaświataiczłowieka”,jest
tylkofrazesem.„Epokaoszczególnymzainteresowaniuczłowiekiem”?
Ależtomożnapowiedziećokażdejepoce.„Epokaludzi
uniwersalnych”?Wszakżenapodstawieparuludziwyjątkowych,jak
Alberti,LeonardoiMichałAnioł,niemożnacharakteryzowaćepoki.
„Epokawolności”?Charakterystykanapewnofałszywa,
boOdrodzenierządziłosięwielomanakazamiizakazami,miałoswe
autorytetyikanony,tyletylko,żebardziejświeckieniżwwiekach
średnich.„Epokaoptymizmu”?AniLeonardo,aniMichałAnioł,ani
Machiavelliniebylioptymistami.
Jeślizezjawiskstanowiącychpodstawędorozpoczynaniakołoroku
1400nowejerypominąćzjawiskanaturyzewnętrznej,jakskupienie
kulturyweWłoszech,czynawetprzewagęsztukplastycznych,
topozostajądwa:możnajeokreślićjakooderwaniesię
odbezpośredniejprzeszłości(średniowiecza)izbliżeniedodawno
minionej(antyku).Biorącrzeczgłębiej:odejścieodpostawy
transcendentnej,azajęcieświeckiej,doczesnej,laicyzacjażycia,
kultury,sztuki,literatury.Torenesansowestanowiskomożna
wypowiedziećsłowamiAlbertiego:„Ciałorozpadniesięwproch,ale
pókisięoddycha,pogardzaćciałem—topogardzaćżyciem.
Mądrościąjest,przeciwnie,kochaćnaszeciałaiutrzymywać
jewzdrowiu”[16].Przemianataobjawiłasięteżwliteraturze,sztuce,
estetyce.
Odrodzeniewprowadziłowielezmiandosposobużyciaimyślenia.
Alenowyjęzyknarodowyiwynalazekdrukuuwielokrotniałyzmiany
ipowodowały,żewydawałysięonejeszczewiększe,niżbyły.Język
włoskizacząłzastępowaćłacinę,awnowymjęzykunawetstaremyśli
wydawałysięnowymi.Iwydawałosię,żenowemyślisięmnożą,gdy
powielonedrukiemrozchodziłysięwwielkiejilościegzemplarzy.
4.PŁYNNEGRANICE.Naprawdęzmiany,jakieprzyniosłoOdrodzenie,
byłystopnioweiczęściowe;wszczególności,jeślichodziooderwanie
sięodwiekówśrednichireligijnegopoglądunaświat.Savonarola
wzywającydożyciawyłączniekierowanegoprzezreligięniebył
odosobniony,awśródjegozwolennikówbyłartystatakznakomityjak
Botticelli.Rafaelbyłnajbliższymwspółpracownikiempapiestwa.
Historiaznaniewieluartystówipoetówtakreligijnych
itranscendentnychjakMichałAnioł.Platońscyhumaniści
zFlorenckiejAkademiiniemyśleliortodoksalnie,alemyśleli
