Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
MikołajŁosski-Historiafilozofiirosyjskiej
Protestancitrzymająsięinnejopinii.Uważają,żejeślikażdybędzie
musiałzgadzaćsięzopiniąinnych,tonastąpiniewolaintelektualna.
Chomiakowtakopisujeróżnicedzielącetrzychrześcijańskiewyznania:
nTrzydonośnegłosysłychaćwEuropie:
«Podporządkujciesięiwierzciewmojedekrety»-tojestgłosRzymu.
«Bądźciewolniipostarajciesięstworzyćdlasiebiejakiekolwiek
wyznania»-takmówiprotestantyzm.
AKościółwoładoswoich:«Umiłujmysięwzajemnie,abyśmyjed-
nomyślniewyznaliOjcaiSyna,iŚwiętegoDucha»».
Chomiakowpodkreślaważnośćnierozerwalnejjednościmiłości
iwolności.Właśnietojestniezwyklecennewjegopracachreligijnych
ifilozoficznych.Chrześcijaństwojestreligiąmiłościinamocytegofaktu
zakładawolność.Ci,którzyzrozumieliosobliwościżyciakościelnego,
wiedządobrze,żedogmatyKościołasąnienaruszalne.Jednakżewdzie-
dzinienteologumenów»Chomiakowwwolnysposóbposzukujenowych
dróg.nPozwalamsobie-piszewliściedoAksakowa-wwieluwypad-
kachniezgadzaćsięztakzwanąopiniąKościoła»(II,328).Niepowinno
więcdziwić,żewkrótcepośmierciChomiakowareakcyjnagazetanMo-
skowskijeWiedomosti»nazwałagonauczycielemherezji.
PoglądyChomiakowanahistorycznyrozwójludzkiejspołeczności
inażyciespołecznesąnierozerwalniezłączonezjegofilozofiąreligijną.
WpracynMyslipowoprosamwsieobszczejistorii»(nSiemiramida»)Cho-
miakowsprowadzacałyproceshistorycznydowalkidwóchzasad:irań-
skiejikuszyckiej.Zasadairańskaoznaczaduchowypokłonprzednduchem
tworzącymwwolności»,azasadakuszycka(jejojczyznąjestEtiopia)
oznaczapodporządkowaniesięmaterii,norganicznejkonieczności,okre-
ślającejswojerezultatyzapomocąnieuniknionychprawlogiki».Zasada
irańskawreligiijestwspaniałymmonoteizmem,któregonajwyższymprze-
jawemjestchrześcijaństwo.Zasadakuszyckawreligiijestpanteizmem,
znieobecnościąokreślonegobóstwawsensiemoralnym.Walkatych
dwóchzasadwhistoriijestwalkąwolnościzkoniecznością.
Zrealizowanieideałówchrześcijaństwawprocesierozwojuhistorycz-
negoEuropyZachodniejzostałopowstrzymaneprzezichracjonalistycz-
neskażenieihardąpychęeuropejskichnarodów.RosjaprzejęłazBizan-
cjumchrześcijaństwowjegonczystościiharmonii»,wolneodjednostron-
negoracjonalizmu.Pokoranarodurosyjskiego,jegopobożnośćiumiło-
wanieideałówświętości,skłonnośćdoorganizowaniażyciaspołecznego
wpostaciwspólnotwiejskichlubarteli,budowanychnaobowiązku
