Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
COMTEIPOZYTYWIZM
19
ŻYCIE.AugustComte(1798–1857)urodziłsięnapołudniuFrancjiwMontpellier,
akształciłsięwParyżu,wniedawnootwartejSzkolePolitechnicznej.Byłpierwszym
wdziejachfilozofem,któryprzeszedłstudiatechniczne.Poskończeniuichmieszkał
wParyżuiutrzymywałsięzlekcjimatematyki.Od1818r.przezsześćlatżyłwbliskich
stosunkachzwielkimutopijnymreformatoremspołecznymSaint-Simonem;później
stosunkiznimzerwał.Jużw1826r.wprywatnymkursiewyłożyłzarysswegosystemu;
słuchałogogronosłuchaczyniewielkie,aleobejmującewybitnychówczesnychuczo-
nych,matematyków,przyrodników.Atakchorobyumysłowejniepozwoliłmukursute-
godokończyć.Podwulatachjednakmógłpowrócićdopracy;od1832r.byłnaPolitech-
nicerepetytoremanalizyimechaniki,aod1837r.egzaminatorem.Mimostaranianie
uzyskałpoważniejszejpozycjiakademickiej,aod1848r.utraciłitamtoskromnestano-
wisko.Przekonanie,żenaukawymagacałkowitejreformyiżeonjestpowołany,byją
przeprowadzić,poróżniłogozurzędowymiprzedstawicielaminauki.Późniejżyłjużtyl-
kozsubwencjiprzyjaciółiuczniów.Od1845r.jegozainteresowanianaukoweprzeszły
wspołeczne,metafizyczne,religijne:jegozamierzeniareformatorskieobjęłycałąorga-
nizacjęświata.Zacząłgłosić„religięludzkości”.jByłdziwnymczłowiekiem,skrom-
nymzewnetrznie,azarazemprzeświadczonymoswojejmisji,byłuczonym-pozytywi-
stą,azarazemarcykapłanemstworzonegoprzezsiękultu.
UKŁADSIŁFILOZOFICZNYCHWEFRANCJIOKOŁO1830ROKU.Około1830r.,
gdyComtewystępowałzeswąteoriąpozytywną,filozofiafrancuskadzieliłasię
nadwaobozy.Jedenbyłsensualistyczny,zbliżonydomaterializmu:byłtoobóz„ideo-
logów”.MiałdawnąweFrancjitradycję,byłdziedzictwemXVIIIw.,aleterazjużsię
kończył.Drugiobózstałnastanowiskubiegunowoprzeciwnym,bospirytualistycznym;
uformowałsiępóźniejimiałwsobieżywotnośćzaczynającegosięruchu.Doniegona-
leżałMainedeBiran,atakżekatoliccytradycjonaliścizdobyRestauracji:deMaistre,
deBonald,Chateaubriand.Przewodzilizaśwnimeklektycy:Cousinijegouczniowie.
Spirytualizmtenweklektycznejpostaci,jakąotrzymałodCousina,stałsięurzędową
filozofiąFrancji.Izostałniąnadługo.Wszystkienoweprądy,jakiesięweFrancjiformo-
wały,musiałyznimwalczyć.Najegoteżtlenależywyobrażaćsobiepowstanieirozwój
pozytywizmu.
PISMA.GłównymdziełemComte,abyłCoursdephilosophiepositivew6tomach,
1830–1842,pisanyciężkoirozwlekle;wieluludziwXIXw.gowielbiło,alemałokto
chciałczytać,wolanoczerpaćinformacjeofilozofiipozytywnejzinnychźródeł.Wskró-
cieprzedstawiłswepoglądywDiscourssurl’espritpositif,1844.Późniejszymswymideom,
nietylkospołecznym,alemetafizycznymireligijnym,dałwyrazwSyst¯medepolitiquepo-
sitive,4tomy,1851–1854.
POPRZEDNIKAMIComte,abyli:1.Niektórzymyślicielepoprzedniegostulecia,
przedewszystkimd,AlembertjaletakżeTurgotiCondorcet.Podobieństwojesttak
