Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
FAZAPIERWSZA:1830–1860
PierwszepięćtychnaukbyłyzaczasówComte,ajużuformowaneirozwinięte:
szóstatylko,socjologia,jeszczenieistniała.JednakComtepostulowałją,bopotrzeb-
nabyławjegosystemie.Musiałjąsambudować.Budujączaśjitobyłodużąjegozdo-
bycząjstwierdził,żemożnainależyrozszerzyćtezęoistnieniuogólnychprawznauk
oprzyrodzierównieżnanaukioludziach.Metoda,którąwsocjologiistosował,byłahi-
storyczna:dochodziładoogólnychwnioskówprzezporównywanieznanychhisto-
rycznieformistnienialudzkiego.Wnioskitesprawdzałpotemprzezogólnerozważania
naturybiologicznej:społeczeństworozumiałtak,jakbiologrozumiezwierzęiro-
ślinę,czylijakoorganizm;toznaczysądził,żewszystkiejegoskładnikisąwzajemodsie-
biezależne.Itojeszczebyłocechąjegosocjologii,iżdzieliłjąnadwadziały:nastatykę
społeczną,czylinaukęoporządkuspołecznym,inadynamikęspołeczną,czylinaukę
opostępie.TepomysłyjejtwórcyzaważyłynadalszymrozwojusocjologiiwXIXw.
5.Z
ADANIEFILOZOFII
.
WklasyfikacjinaukComte,choćbyłfilozofem,nie
uwzględniałfilozofii.Uważał,żewszystkiezjawiskapodlegającebadaniusąpodzielone
międzyinnenauki,dlafilozofiinicniezostaje.Byłprzekonany,żepozazjawiskaminie
mainnejrzeczywistościimetafizykaniemasięczymzajmować.Przyczynicelów
zjawiskniepodobnadociekać,atymbardziejpierwszejprzyczynyiostatecznegocelu.
Czczymiwydawałymusięsporymetafizyków,wszczególnościmaterialistówzespiry-
tualistami.Wjegodośćsymplistycznymrozumieniumetafizykapolegałapoprostuna
błędnymrobieniubytówzabstrakcji;wszczególnościsądził,żePlatońskateoriaidej
wyrosłacałkowicieiwyłącznieztegobłędu.
AlepozytywizmComte,awyparłsięnietylkometafizyki.Wyparłsięteżteorii
poznania.Niepotrzebnewydawałymusięjejdociekania,czyijakmożliwejestpo-
znanie,bezsensownewątpliwościcodoistnieniaciałzewnętrznych:uważał,że„zdrowy
rozsądekdawnojużzarzuciłtakąfilozofię”.Cowięcej,wyparłsięteżlogiki:jałowe
wydawałymusięjejabstrakcyjnedociekania,oderwaneodokreślonychfaktów.Podko-
niecnawetiogólnąmetodologięmiałzachimerę.Jeszczewięcej:wyparłsiępsy-
chologii,twierdząc,żejestniemożliwa,boniepodobnabyćobserwowanymiobser-
watoremzarazem.Towyrzeczeniesiępsychologiinadałowłaśniepozytywizmowijego
szczególnycharakter,oddzieliłogoodinnych,skądinądzbliżonychkierunkówminima-
listycznych,równieżograniczającychnaukędobadaniafaktów,Pozytywizmowi,który
wyparłsiępsychologii,pozostałytylkofaktyzewnętrzne:tojestjegocechaswoista.
Wtensposóbdlazdecydowanegopozytywizmuodpadłynietylkometafizyczne
zadaniafilozofii,aletakżeitewęższejepistemologiczne,logiczne,metodologiczne,
psychologicznejktóryminowszafilozofiazastępujetamte.Zostałofilozofiitylkojed-
no:teorianauki.Aleiwniejnienależydofilozofiibadaniezałożeńczyzasadnauk
jbotymmogąsięzajmowaćonesame.Zostałowięcjedyniefilozofiizadanieency-
klopedyczne:zestawiaćto,cozrobiłynaukiszczegółowe.Ograniczającsiędotego,
Comtesądził,żeuniknął„szalonegoryzykanctwa”metafizycznejfilozofiiiosiągnął
„roztropnąrezerwępozytywizmu”.
