Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
plemiontureckichzpaństwamimuzułmańskimiAzjiŚrodkowej,stojącymi
nawysokimstopniurozwojucywilizacyjnego.Zatem,przezprzeszłotrzystalat
wokółrzekiOksusstykałysiędwiekultury–tradycyjnaosiadłejludności
ŚrodkowegoiBliskiegoWschoduorazGöktürkówipaństw,którepowstały
porozpadziekaganatuGöktürków.
Konfliktyzbrojneprowadziłynajczęściejdowzajemnychkontaktów.
Koczownicynieustanniepodejmowalipróbyprzełamaniaobronygranicznej
wzdłużOksusu,abyprzedostaćsiędobogatychosiedli.Wodpowiedzi
natostałezagrożenie,państwamuzułmańskieobrałytaktykęaktywnejobrony,
podejmujączbrojnewyprawywgłąbTransoksaniiizakładająctamsystem
warowniimurówzestałymizałogamiutrzymującymiłącznośćmiędzy
poszczególnymipunktami.Muzułmanienazywalitychstrażnikówpogranicza
gazi
–wojownikamizawiarę,zapewniającymiobronęprzedniewiernymi.
Koczownicyzakładalirównieżposwojejstroniestałestrażemającezazadanie
śledzićpoczynaniamuzułmańskichwojskiznajdowaćsłabepunktywich
systemieobrony.Zczasemspołecznościżyjącepoobydwustronachgranicy
wytworzyłypodobnytrybżycia,przejmującnawzajemróżneurządzenia
iwyroby,taktykęwalkiizwyczajeprzeciwnika,dziękiczemuzrodziłasię(tam)
kulturapogranicza.Wrezultaciespołecznościpograniczamiaływięcej
wspólnegozsobąniżludnośćmuzułmańskazeswoimistolicami,aTurcy
zplemionamimigrującymiwciągłychwędrówkach.
Innąformąkontaktówbyławymianahandlowa.ZarównokaganatGöktürków,
jakipaństwapóźniejpowstałeleżaływzdłuższlakówkarawanłączącychstare
ośrodkicywilizacjiwEuropiezDalekimWschodem.Wprawdziepoczątkowo
najazdynomadównieprzyczyniłysiędociągłościanibezpieczeństwatych
utartychszlaków,jednakGöktürcyiichnastępcyzrozumieli,żewichinteresie
leżynietylkozezwalaniekarawanomnaniezakłóconyprzejazd,lecznawet
aktywniezachęcalikupców,bypodróżowaliprzezichziemie.Mogliprzecież
pobieraćmytowpostaciubiorów,narzędziibroni,wytworzonychwośrodkach
stojącychnawysokimstopniurozwojucywilizacyjnego.Jednymzefektów
takiegokorzystnegoukładubyłostopnioweprzejmowanieprzezGöktürków
zdobyczykulturyodswychsąsiadów.
TrzecisposóbkontaktówmiędzymuzułmańskimicywilizacjamiŚrodkowego
WschoduaGöktürkamiipóźniejszymiorganizmamipaństwowymiodnosiłsię
dodziałalnościmisyjnej,podejmowanejwcelunawracanianaislam,aprzytej
okazji„ucywilizowania”koczowników.Wokresieprzedislamemzsasanidzkiej
Persjiprzybywalizoroastryjczycy,późniejzSogdianymisjewśródUjgurów
prowadzilimanichejczycy,przybywalitakżebuddyścizChin.Misjonarze
muzułmańscypracowaliwśródtureckichplemionniejakozwłasnejpotrzeby,
anienapoleceniewładzpaństwmuzułmańskich,którenigdynieprowadziły
politykiprzymusowegonawracaniawyznawcówinnychreligii.Koczownicymieli
zatemkontaktprzedewszystkimzmistycznymi(sufickimi)nurtamiislamu.
Miałotoczęstoistotneznaczeniewpóźniejszychczasach,gdyprzywódcy
tureckichplemionprzejmowaliwładzęnaBliskimWschodzie,tamgdzie
dominowałortodoksyjny(sunnicki)islam.
Częśćmisjonarzyprzyłączałasiędowędrującychnomadów,jednakwiększość
zakładałaklasztory,któresłużyłyimzabazędoszerzeniaislamu.Przyjęcie
islamuoznaczałonietylkozmianęreligii,leczpociągałozasobąprzyjęcie
całegodorobkucywilizacyjnego,związanegozdanymsystememreligijnym
(szczególniewzakresienormmoralnychorazzaniechaniaobrządków
szamańskich),atakże,najczęściej,przejścienaosiadłytrybżycia.
Zapośrednictwemmisjonarzy,Turcyprzyjmowaliteżróżnesystemypisma
ialfabety,takiejaknp.:ujgurski,
brahmi
,arabski.Prowadzącdziałalność
