Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Pastuch:Metodaczymetodologia?…
czympolemobserwacjiczyniłomateriałjęzykowy(wróżnychaspektach),aję-
zykoznawstwemnotwartym”,wktórym,jakpiszeKiklewicz:nMiejsce»języka
samegowsobie«zajmujejęzykjakonarzędziedziałalności-komunikacyjnej
lubmyślowej(poznawczej)”(Kiklewicz,2007:35).
WwynikuewolucyjnegorozwojuparadygmatówfilozofiijęzykawXXwie-
kuukształtowałysiędwapodstawowe,mocnowewnętrzniezróżnicowane:
strukturalistycznyiantropologiczny,włączającydobadańaspektsemantyczno-
-komunikacyjny.Interesujemnie,jakieograniczeniatychżeparadygmatówpo-
wodują,żehistoriajęzykawwymiarzeglobalnym(boniemówiętuoposzcze-
gólnychprojektachbadawczych,wobrębiektórychpowinnazostaćzachowana
spójnośćmetodologii)musipozostaćmetodologicznieeklektyczna.Chciałabym
następnie,odpowiadającnatepytania,doprowadzićdokonstatacji,jakzapo-
wiadatytuł,natematwspółczesnychpotrzebnaszejdyscypliny.
33
Granicedyscypliny(obszarubadawczego)
ZperspektywyXXIwiekuwyodrębnianiesięjęzykoznawstwapolonistycz-
nego,któredokonałosięnaprzełomieXIXiXXwieku,niekonieczniemusimy
oceniaćwcałościpozytywnie.Nakształtującąsięwówczasautonomiędyscypli-
nywpłynęłowieleczynników,niezawszebezpośredniozwiązanychzmeryto-
rycznymwymiaremnauki(należaładonichmiędzyinnymiinstytucjonalizacja
nauki,cozkoleiskutkowałokoniecznościązakreśleniaobszaru,przedmiotu
icelubadań,wypracowaniametodologii-zob.natentemat:Bajerowa,1993).
Wtzw.okresiefilologicznymjęzykoznawstwopolonistyczneuprawianebyło
wścisłejłącznościzeslawistykąihistoriąliteratury.Wypracowanawówczas
niezależnośćnaszejdyscyplinydziśniewydajesięjużtakoczywista.Otym,
żemamykłopotyzprecyzyjnymzakreślaniemwłasnegoobszarubadawczego,
świadczymiędzyinnyminazwanaszegoKongresu:jesttoKongresHistoryków
Języka(nie:językoznawstwahistorycznego).Łatwiejjestnamokreślićsięjako
historykjęzyka,niżwskazać,czymjestijakuprawiaćjęzykoznawstwohisto-
ryczne.Należałobywięcspojrzećnagranicehistoriijęzykajakosubdyscypliny
językoznawczejzdwóchperspektyw:
•czasowej,czylijakiegoprzedziałupowinnydotyczyćbadaniahistoryczno-
językowe,
•problemowej,czylijakiezagadnieniapowinnaonaobejmować.
Każdaznichwymagakrótkiegoomówienia.
Perspektywaczasowa.Wpraktycetekstowej(wnaszympisarstwienauko-
wym)częstojęzykoznawstwodiachroniczneutożsamiasięzjęzykoznawstwem
historycznym.Działajątuzwyklewzględystylistyczne,aleprzecieżwiadomo,
