Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Walczak:Historiajęzykapolskiegoł
takiejwizjinajwiększyobokBaudouinapolskijęzykoznawcastanowczozapro-
testował(RozwaDowski,1950).
Choćjakosubdyscyplinalingwistycznawrozumieniuwspółczesnymhisto-
riajęzykazaczęłasiękształtowaćwokresiedwudziestoleciamiędzywojenne-
go(napłaszczyźnieteoretyczno-metodologicznejnajwiększąrolęodegrałytu
praceWitoldaTaszyckiego,aprzedewszystkimWładysławaKUraszkiewicza
(1936),dyskusjenadjejstatusem,przedmiotem,zakresem,metodologiąitd.
zakończyłysięzasadniczodopierowlatachpięćdziesiątychisześćdziesiątych
ubiegłegowieku.Niewątpliwienajwiększąrolęodegrałwówczaswtymwzglę-
dzieZenonKlemensiewicz(1956)1.StanisławDUbisz(2010)pierwsząfazę
rozwojowąhistoriijęzykapolskiegoprzypisujenapłaszczyźniemetodologicznej
paradygmatowibadawczemumłodogramatycyzmu.ZdaniemDubiszacharakte-
rystycznedlatejfazy(obejmującejopracowaniaAntoniegoKaliny,Stanisława
SłońskiegoiTadeuszaLehra-Spławińskiego)byłontraktowaniedziejówjęzyka
wdługiejperspektywieczasowejodpraindoeuropejszczyzny(lubprasłowiań-
szczyzny)powspółczesność,atakżenierozdzielaniemetodologicznieopisuna
historięwewnętrznąizewnętrzną(choćpojęciatejużfunkcjonowały),czyteż
nahistorięjęzykaigramatykęhistoryczną”(DUbisz,2010:46).
WmoimprzekonaniumłodogramatykamibyliJanŁośczyJanMichał
Rozwadowski,alenienazwałbymtakwyraźniesocjologizującychWitolda
Taszyckiego,WładysławaKuraszkiewiczaczyZenonaKlemensiewicza.Traf-
niejszewydajemisięogólniejszeokreślenietegopierwszegochronologicznie
paradygmatubadawczegohistoriijęzykapolskiegojakoparadygmatupozyty-
wistycznego.Zapanowałonwjęzykoznawstwieiwogólewnaukachhuma-
nistycznychjużwdrugiejpołowieXIXwieku,acharakteryzowałsięgłównie
nacechowaniemewolucjonistycznymiscjentystycznym(wmoimprzekonaniu
metodologięmłodogramatycznąmożnatraktowaćjakojedenznurtówpara-
dygmatupozytywistycznego).Wobrębietegoparadygmatusytuujesięjeszcze
ostatniawielkasyntezahistorycznojęzykowa-HistoriajęzykapolskiegoZenona
Klemensiewiczazlat1961-1972(Klemensiewicz,1961-1972).
Paradygmatstrukturalistycznynajwcześniejujawniłsięwopisachewolucji
systemufonologicznego,czyli-wujęciutradycyjnym-nagrunciegramaty-
kihistorycznej(tutajtrzebaprzedewszystkimpamiętaćopracachZdzisława
Stiebera-1952,1958,1962,1966,1973).Dohistoriijęzykapolskiegosensu
largo(choćzrazuraczejteoretycznie,gdyżwpraktycewciążgłównienaob-
szarzegramatykihistorycznej)wprowadziłaparadygmatstrukturalistycznyIrena
Bajerowa.Dyrektywyteoretyczno-metodologicznewyłożyławkilkuartyku-
łach(Bajerowa,1963,1969a,1969b)izastosowałajewpraktycebadawczej
wmonografiiKształtowaniesięsystemupolskiegojęzykaliterackiegowXVIII
wieku(Bajerowa,1964)iwfundamentalnym,trzytomowymopracowaniuJęzyk
1Zob.teżFUrDal,1966.
67
