Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Walczak:Historiajęzykapolskiegoł
pracaIrenyBajerowejCzyijakhistoriajęzykamożeskorzystaćzpropozycji
kognitywizmu?(Bajerowa,2010)-jednazostatnichpracwielkiejuczonej
(możewogóleostatnia).Bajerowa-moimzdaniemzasadnie-twierdzi,że
domenąmetodologiikognitywistycznejmógłbybyćwzakresiehistoriijęzyka
obszarnajszerzejpojętejleksykologiiisemantyki:
DlahistoriijęzykawynikibadańJOS[=językowegoobrazuświata-B.W.]
mogąbyćcenne,gdyż[ł]dotyczyćonewinnypowiązańjęzykazcałąpo-
zajęzykowąrzeczywistością,atowłaśniehistoriajęzykapowinnaogarnąć.
Potraktowaniehistoriisłownictwa(isemantyki)poprzezJOSmożebyćpew-
nymsposobemnauporaniesięztymzadaniem[ł](Bajerowa,2010:40).
Naprzykład-dopowiem-koncepcjajęzykowegoobrazuświatamogłaby
byćużytecznawopisiezmianjęzykowegoodzwierciedleniaświatawarto-
ści,wopisieewolucjisystemusłowotwórczegowmyślpostulatówRenaty
GrzegorczykowejiBogdanaSzymanka(2001),wopisieiinterpretacjiwielu
faktówizjawiskjęzykowychwymagającychuwzględnieniatakichkategorii
kulturowych,jakprestiż,moda,snobizm,tendencjadonowatorstwaitd.
Współczesnahistoriajęzykajestwięcsubdyscyplinąwyraźniepolimetodo-
logiczną(wolętakiterminniżsynkretyzm,azwłaszczaeklektyzmmetodolo-
giczny-tenostatniterminjestjużwyraźniepejoratywnienacechowanyaksjo-
logicznie,achciałbymtutajuniknąćeksplicytnegowartościowania).Myślę,że
historycyjęzykapolskiegowcorazwiększymstopniuuświadamiająsobieten
stanrzeczy.Myślęteż,żejestmożliwa(bardzoprzecieżpożądana)sytuacja,
wktórejposzczególneparadygmatybadawczebyłybynagrunciehistoriijęzyka
traktowaneniejakoantagonistyczneczywykluczającesię,leczjakokomple-
mentarne.Namarginesiedodam,żetakiejestteżprzesłaniecytowanegowyżej
artykułuIrenyBajerowej:
Zaryzykujętwierdzenie:historiajęzykamoże(ipowinna)byćeklektyczna.
Zresztą-jakdotąd,takąwłaśniebyła.Historiajęzykabowiemobjąćmusi
całokształtżyciajęzyka,awięcwszystkiejegodziały,jakiwszystkiesposoby
funkcjonowaniawspołeczeństwie.Wpodręcznikachhistoriijęzykamamy
więctreścifilologiczne(omawiającezabytki),gramatyczne[ł],leksykalne
(zdużymnaciskiemnazapożyczaniewyrazówobcych),wreszciesocjolin-
gwistyczneistylistyczne(zwracająceuwagęnatendencjejęzykaliteratury
pięknej).Każdaztychtreściwymagainnegopodejścia,częstonawetinnych
źródeł,iprzedewszystkimróżnorodnościpunktówwidzenia[ł].(Bajerowa,
2010:40).
Polimetodologiczność(ikomplementarnośćparadygmatówbadawczych)nie
tylkohistoriijęzyka,leczwogólewspółczesnegojęzykoznawstwa,jest-dodaj-
my-szczególnieprzekonującodeklarowanaiuzasadnianawlingwistycznym
69
