Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
TOMASZNOWAKOWSKI
Historykiem,któryspołeczeństwoiwzwiązkuznimkulturęuczy-
niłgłównymiprzedmiotamibadań,byłKarlLamprecht(zm.w1915r.).
Jegoznaczeniejestszczególnetakżeztegowzględu,żeprogram,który
przedstawił,szedłnaprzekórpoglądompanującymwśródnajważniej-
szychuczonychniemieckich.Stawiałgospodarkęikulturęprzedhisto-
riąpolitycznąorazprocesyinastroje(zbiorowąpsychikę)wielkichgrup
społecznychprzeddążeniamijednostek,nawetwybitnych.Historiamusi
sięwięcstać,jegozdaniem,zbiorową(społeczną)psychologią.Wprak-
tycehistorycznejzająłsiękulturąniemiecką(DeutscheGeschichte,
1891-1909),wyróżniając,głównienapodstawiegospodarczej,epo-
kikulturowe,przyczymjednąepokęstanowiłokresod350do1050r.
Dodatkowoprzedstawiłmuzykę,sztukipiękne,literaturęipoglądna
świat21.Wwielkimsporze,którytodziełosprowokowało,znalazłLam-
prechtniewieluobrońcówwNiemczech,wktórychjużwcześniejwielu
znanychhistorykówsprzeciwiałosięużywaniuwnaucehistorycznejter-
minu„historiakultury”22,natomiastwinnychkrajachpojawiłosięlicz-
negrononaśladowcówniezrażonychbłędamiiusterkami,którewjego
rodzinnymkrajuwydawałysiępracędyskwalifikować.Zczasemrów-
nieżiwNiemczechproblematykazakreślanapojęciem„historiikultury”
znalazławielubadaczy,apraceniektórychznichwyznaczająkamienie
milowewrozwojutejsubdyscyplinyhistorycznej.Bylitoprzedewszyst-
kimGeorgSteinhausen(zm.w1933r.)iEgonFriedell(zm.w1938r.)23.
Zuczonychinnychkrajównajbardziejznanąpostaciąwśródbada-
czyhistoriikulturyjestJohanHuizinga(zm.w1945r.),którymożebyć
Zob.też:R.Sigurdson,JacobBurckhardt’sSocialetPoliticalThought,Toronto-
Bufalo-London2004,szczególnies.31-130,orazA.Green,CulturalHisory,
NewYork-Basing§oke2008,s.6,12-15.
21
E.Breisach,Hisoriography,s.279-280;Ch.R.Clason,Lamprecht,KarlGotthard,
w:HandbookofMedievalStudies.Terms,Methods,trends,ed.A.Classen,Berlin
-NewYork2010,s.2447-2450;G.G.Iggers,Q.E.Wang,S.Mukherjee,AGlobal
HisoryofHisoriography,London-NewYork2017(wyd.II),s.129-130.
22
Bylitoprzedewszy§kimJohannDroyseniErn§Bernheim,zob.:A.F.Grabski,
KarlLamprechtipolski„spórometodę”,w:tenże,Kształtyhisorii,Łódź1985,
s.181-214;M.Eichhorn,Kulturgeschichte,s.27-28,44,75-78.
23
OpracachSteinhausenaiFriedellazob.:G.Labuda,Rozwójmetoddziejopisarskich
odsarożytnościdowspółczesności,cz.II:wiekXX,Poznań2010,s.33-34;tenże,
Gegensand,s.70.
