Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ichczambułyliczącepokilkudziesięciuordyńcówwdzierałysię
naKresygłównietrzemaszlakami:wołoskim(odOczakowaprzez
MołdawięnaPokucie),kuczmańskim(odPrzesmykuPerekopskie-
goprzezBudziakidoMiędzybożaiLwowa)iczarnym(międzyBo-
hemaDnieprem,przezBracławszczyznęidalejnaWołyń).Woj-
nyzTurcjątoczyliśmy,rywalizującowpływywMołdawiiiWo-
łoszczyźnieorazzpowodunapadówkozackichnamiastatureckie.
DopierwszejzniąbitwydoszłowczasachJanaOlbrachta,za-
kończonejnasząprzegranąwlasachbukowińskich(1497).Potem
walczyliśmyzezmiennymszczęściempodCecorą,Chocimiemczy
KamieńcemPodolskim,podpisująchaniebnytraktatwBuczaczu.
Wojnyzakończyłysięostateczniepokojemkarłowickim(1699),
Polskaodzyskaławprawdzieutraconewcześniejziemie,alewy-
szłaztychwojenbardzoosłabiona.
OdXVwiekuumacniałosięnapółnocyKsięstwoMoskiew-
skie,którepozrzuceniujarzmatatarskiegowystąpiłozplanem
zjednoczeniapodswymberłemwszystkichziemruskichpodbi-
tychprzezWielkieKsięstwoLitewskie,naszegosojusznika.Za-
częłysięznimdługotrwałewalkiznaczonenaprzemianwikto-
riamiiklęskami.Wproziepamiętnikarsko-diariuszowejopisy-
wano„Batoriadę”(1576–1586):oblężeniaizdobywanietwierdz,
przedzieraniesiężołnierzyprzeznieprzebytelasyibagna,pona-
wianepertraktacje,rabunkiirzezie.J.Piotrowski,sekretarzkró-
lewski,ukazałwyprawęwyruszającązWilnapodPsków,sceny
wojenneiżycieobozowezróżnymizajściami,jakkłótniewielmo-
żów,zajęcia„wesołychpań”,działaniahetmanaJ.Zamoyskiego,
„człeczynydrobnego”icholeryka.Przedstawiono„Dymitriadę”
(1604–1612),niesamowitąhistoriędwóchDymitrówSamozwań-
ców,rzekomychsynówIwanaGroźnego,usiłującychzdobyćtron
carówzpomocąpolskichmagnatówikróla.Pisanoouroczysto-
ściachzaślubinMarynyMniszchównyzDymitrem,jejpodróży
poślubnejdoMoskwy,owspaniałychdarachdlaoblubienicyijej
rodziców,obyczajachgrubejMoskwyitp.S.Borszaukazałwypra-
węDymitraIpocarskąkoronę,utarczkirotzaciężnychnapogra-
niczurusko-moskiewskim,kampanięsiewiersko-czernihowską
iwkroczeniewmuryKremla.WzdobyciuMoskwyprzeszkadzały
kłótniemiędzydowódcamipolskimi,nadczymubolewałM.Mar-
chocki,obrońcajednejzbasztkremlowskich.Tragicznebyłylosy
polskiegogarnizonunaKremluijegodesperackakilkumiesięczna
obrona.Bojez„drapieżnąityrańską”Moskwązakończyłysięode-
braniemRzeczypospolitejcałejlewobrzeżnejUkrainyzKijowem,
SmoleńszczyznąiCzernihowszczyzną.
17
