Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
podDrogoczewem,aprzedewszystkimwodza–„OwielkiRadziwil-
le,omężuprzesławny,/Oczemucięnamniedałprzedtymonwiek
dawny,/KiedyMoskwagmerałapostołachlitewskich”.
NapoczątkuXVIIstulecianadarzyłasięokazjazdobyciatro-
nucarskiegoprzezDymitrówSamozwańcówpopieranychprzez
ZygmuntaIIIimagnatówpolskichzwojewodąsandomierskim
J.Mniszchemnaczele,ojcemMaryny,carowejinspe.Planopano-
waniaMoskwyrychłoznalazłlicznychteoretykówibardów,któ-
rzypisaliogodachiMarsiemoskiewskimzniezwykłymifigura-
midwóchŁżedymitrów,niemającymiprecedensuwnowożytnych
dziejachEuropy7.DlaRosjibyłtookres„wielkiejsmuty”,zajęcie
KremlaprzezPolaków,latagłoduirzezi.„Dymitriadę”zobrazo-
wałnadwornypoetaMniszchówJ.Żabczycwpanegirycznychpo-
ematach,zwłaszczaDymitraWszystkiejRusiSamodzierżcę,jego
oblubienicęrównązacnejJunoniekrasąiurodąijejojca,cnotli-
wegoSarmatę;daryprzywiezioneMarynie,kosztownościwzło-
cieisrebrze,perłachibogatychmateriałachodzieżowych,wdzie-
łachsztukijubilerskiej,dwakobierceperskie,kożuchmarmurko-
wyzkołnierzemszczerozawojkowym,białozoryiżywegosobola.
J.Jurkowskiułożyłpieśńnafestuciesznyinahymeneus.Rychło
jednakpeanyustąpiłymiejscalamentom,aweselezamieniłosię
w„godykrwawe”,Dymitrazamordowano,aPolakomurządzono
7Por.utworyo„Dymitriadzie”,np.:J.Żabczyc,Marsmoskiewskikrwawy
(1605);S.Grochowski,Pieśninafestucieszny...przemożnegomonarchyDy-
mitraIwanowiczacara...iMniszchównywojewodziankisędomirskiej(1606);
J.Jurkowski,HymenaeuszNajjaśniejszegoMonarchyDymitraIwanowicza
(1605);S.Lifftel,Godymoskiewskie(1607);P.Palczowski,Kolędamoskiew-
ska.Tojestwojnymoskiewskiejprzyczynysłuszne,okazjapożądana,zwycię-
stwanadziejawielka,państwatamtegopożytkiibogactwanigdynieszaco-
wane,krótkoopisane(1609);M.Paszkowski,PosiłekBellonySauromackiej
szlachetnemurycerstwuDymitraIwanowiczaW.Caramoskiewskiegoprzeciw
Szujskiemuiinszymzdrajcomjego(1608).[Dodajmy:Kresowa„Dymitria-
da”inspirowałaszeregutworówwliteraturzepolskiejXIXiXXwieku,np.:
S.Jaszowski,MarynaMniszchówna(1840),J.Szujski,MarynaMniszchów-
na(1876),A.Dygasiński,CarSamozwaniecczylipolskienaMoskwiegody...
(1908),W.Gomulicki,Car-Widmo(1911),S.Wyrzykowski,Moskiewskiegody.
Legendaotajemniczymcarze:tomI,cz.1.WilkipodmuramiKremla,tomII,
cz.2.Zwycięskiesłońce,cz.3.Krwawyzmierzch(1930),W.Rymkiewicz,Care-
wicznaulicachKrakowa(1959),A.Stojowski,Carskiewrota(1975)];A.Dem-
bołęcki,Wróżbitbojumoskiewskiego(1633),Pamiątkabojówmoskiewskich
(1633);S.Twardowski,SzczęśliwamoskiewskaekspedycjaNajjaśniejszego
WładysławaIVkróla(1634);H.Chełchowski,WieścizMoskwyprawdziwej
(1634);J.Krajewski,Chronologiawojnymoskiewskiej(1615).
29
