Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B-Okresnajdawniejszychcywilizacji
67
stkojedno,czydziełobyłonapisanedwieścielattemu,czydwatysiące
lattemu.Ożadnympostępienauki,wszczególnościmedycynywChi-
nachniemogłobyćmowy,oczywiściewrdzennychChinach.
Mówimywięcoczystejkulturzechińskiej,którajestjakbyskamie-
niaławswojejprzesadnejczcidlawszystkiego,cowłasneidawne.Pełna
wnaucepedantycznegoformalizmujestmieszaninątrzeźwościznajbuj-
niejsząwyobraźniąiłatwowiernością,wynalazczościzbrakiemszerszych
horyzontówdlazastosowaniawynalazków.DlategoChińczycy,choćznali
kompas,nieodkrylinieznanychlądów;choćznaliproch,niestworzyli
artyleriiiniepodbiliżadnegokraju.Symbolemichkulturyjestsławny
murchiński,długinaparętysięcykilometrów.Ajednakwżadnymmoże
krajuniecenisiętakwysokouczonegojakwChinach.
PierwotniewChinach,podobniejakgdzieindziej,wierzono,żeSłoń-
ce,gwiazdy,Księżyc,burze,ogień,chorobasąwyrazemdziałaniade-
monów.Dlategoteżleczeniepolegałonazamawianiu,inkantacjiiczyn-
nościachmagicznychkapłanów,dążącychdoopanowaniademonów,ale
jużwXIIw.przedChrystusem,wczasiepanowaniadynastiiCzou,od-
dzielonoczynnościkapłańskieodczynnościlekarskich.Wtensposób
wcześnienastąpiłalaicyzacjazawodulekarskiego.Mimotojednakreligie
wywierałyswojewpływynapojęciamedyczne.ItakLiTan(LaoTsu),
twórcareligiizwanejtaoizmem(wVIIw.przedChrystusem),zacza-
sówtejsamejdynastiiCzou,nauczał,żeożyciuizdrowiudecydujądwa
czynnikikosmiczne:Yin-czynnikżeński,słaby,negatywny,sprowadza-
jącyciemność,chorobę,śmierćiYang-czynnikmęski,silny,aktywny,
sprowadzającyciepło,zdrowieiżycie.Przewagajednejztych2sił
kosmicznychdecydujeozdrowiulubchorobie.Siłytekierująnadto
5elementami:wodą,ogniem,ziemią,metalemidrzewem,zktórych
składasię_wmyśltychpojęć_przyroda,zarównoożywiona,jak
inieożywiona.
Z5elementamipozostajewłączności5narządów:śledziona,wątro-
ba,serce,płucainerki.
Badanielekarskieskładałosięzobserwacji,słuchania,wypytywania
(wywiadów)iobmacywania.Słuchanie(anieosłuchiwaniewdzisiejszym
znaczeniu)polegałonaoceniecharakteruisiłygłosuchorego.Jeślibył
oncichy,słaby,wysoki,pochodziłodprzewagiczynnikaYin.Gdybyłsilny
iniski,pochodziłodczynnikaYang.Obmacywaniepolegałoprzede
wszystkimnabadaniutętna.Wkrótcerozwinęłysię,zwalczającesię
wzajemnie,różnesektymedyczne,zktórychjedne(sektaYangYin)
