Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Częśćpierwsza:Geneza
ZaatakowałFriesaponadtowPrzedmowiedoZasadfilozofiiprawa3.Mo-
tywematakubyłfakt,żeFriespoparłkorporacjestudenckie.Sprawanie
jestprosta,podrugie,dlategożewrazześmierciąHeglawcorazwięk-
szymstopniuujawniasięoddziaływanieKantaijegozwolenników.nJuż
Schelling—piszeGerhardLehmann—wroku1809,awięcprzedlogiką
Hegla,powoływałsięnaKantowskąnaukęowolności,Weissew1847
roku,wswej(2.)mowieinauguracyjnejwLipskupytał,»wjakimsensiefi-
lozofianiemieckamusisięznowuskierowaćdoKanta«,Lotzeiinnipóźni
idealiści(Spätidealisten)przynajmniejczęściowonawiązywalidoKanta"4.
Gdywięcmowaodziejachfilozofiiobejmującychczasodśmierci
Hegladomomentuukształtowaniasięneokantyzmu,trzebaniewątpliwie
zwrócićuwagęnafakt,żezjednejstronymamyfilozofów,którzyżyjąc
wczasachHegla,niepodzielająjegowiarywfilozofię,zdrugiejzaś—
choćdziejesiętojużniecopóźniej—pojawiająsięfilozofowiena-
wiązującydoKanta,przygotowującygruntpodneokantyzm.Tych,którzy
niepodzielająHeglowskiejwiarywfilozofięsystemową,nazwaćmożna
jegoprzeciwnikami.Niesposóbtuwymienićidokonaćanalizypoglądów
wszystkichprzeciwnikówHegla,dlategotrzebasięodwołaćdonajważniej-
szychpostaci,którymisą:ArturSchopenhauer,JacobFriedrichFries,Jo-
hannFriedrichHerbart,FriedrichEduardBenekeorazBernardBolzano.
InnarolaprzypadaTrendelenburgowi,reprezentantomspekulatywnego
teizmuczyteż[Rudolphowi]HermanowiLotzemu5.Stanowiąonibowiem
jużstacjępośredniąmiędzyidealizmemniemieckimaneokantyzmem.
Dlategowrazzichdojściemdogłosurozpoczynająsięsporyorozumie-
niefilozofiiwtamtymczasie,któreskutkująsformułowaniemprogramu
filozofiineokantowskiej.Problempolegawszaknatym,żeskoroniema
jednejfilozofiineokantowskiej—niemateżjednegoprogramu.Potwier-
dzatojużpróbascharakteryzowanianeokantyzmu.Zarazemujawniasię
tujeszczejedenproblem,amianowicieustaleniejednorodnejdaty,którą
możnabyuznaćzapoczątekneokantyzmu.Każdązwymienionychdat
opatrzonoznakiempytajnym,comanietylepokazaćistniejącetrudno-
ści,ilewskazać,żewzasadziekażdadatazosobnamożebyćuznanaza
datęinicjującąneokantyzm.Oczywiście,czytelnikmaprawozałożyć,że
3Zob.H.Schnädelbach:Hegel.Wprowadzenie.Tłum.A.J.Noras.War-
szawa2006,s.124.
4G.Lehmann:KantimSpätidealismusunddieAnfängederneukantischen
Bewegung.In:MaterialienzurNeukantianismus-Diskussion.Hrsg.vonH.-L.Ollig.
Darmstadt1987,s.51.(Pierwodruk:nZeitschriftfürphilosophischeForschung"1963,
Bd.17,s.438—456).
5[Rudolph]HermannLotzeużywałtylkodrugiegoimienia,aponieważniebyłjedy-
nym,tonawiasprostokątnysłużyćbędziewskazaniuimion,którychnieużywano,chyba
żeużyciepierwszegoimieniauzasadnionebędziecytatem.
