Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OstatnipoganieEuropy
tegoregionu(oparęstopnicieplejszyodobecnego).Wyższetemperatury
zwabiłynowegatunkizwierząt,takiejakłośidzik;odeszłynatomiastreni-
fery.Obfitełowiskaipełnerybakwenymogłyjużwyżywićcorazliczniejszą
ludność,którejsezonowesiedzibystopniowozamieniałysięwstałeosady
powstającenajpierwnabrzegachrzekijeziorwgłębilądu,apóźniejtakżena
bogatymwstadafokwybrzeżumorskim3.
Napoczątkumezolitu(środkowaepokakamienia,9000-5000r.p.n.e.)
podwpływemkulturyświderskiejuformowałasięjużkulturalokalna.
Nazwanojąkundajskąodpierwszegoprzebadanegodokładniestanowiska
Kunda-LammasmäginapółnocnymwybrzeżuEstonii;obejmowałaobszar
odpółnocnejLitwypopołudniowąFinlandię,łączniezczęściąpółnocno-
-zachodniejRosji.Byłatokulturałowcówizbieraczy,którzyjeszczenie
uprawialiroli,zajmowalisięmyślistwem,rybołówstwemipolowaniemna
fokinawybrzeżumorskim.Wsiódmymtysiącleciup.n.e.naterenach
środkowejipołudniowejLitwyrodziłasięteżbliskozwiązanazkundajską
lokalnakulturaniemeńska4.Dziękibogatymwtymrejoniezłożomkrze-
mieniawjejinwentarzukulturowymwięcejjestkrzemiennychnarzędzi
ibroniniżwkulturzekundajskiejijejnastępczyni,kulturzenarewskiej,które
wykorzystywałyraczejkościiporożazwierząt.
Nadejścieneolitu(młodszaepokakamienia,5000-1800r.p.n.e.)wre-
gioniebałtyckimwiążesięzrozpoczęciemwytwarzanianaczyńceramicz-
nych.Okrestentotakżezalążkirolnictwa:uprawapszenicyijęczmienia,
systemdwupolowyzjednympolemugorowanymprzezrokiudomowienie
żywegoinwentarza-krów,kóz,owieciświń.Pojawiłysięwtymczasiedwie
nowekultury:ceramikigrzebykowej(4000-1800r.p.n.e.),zcharakterys-
tycznymizdobieniaminaczyńwykonywanymigrzebieniastymnarzędziem
orazceramikisznurowej(3000-1800r.p.n.e.),zdobionejodciśniętymsznu-
rem;tęostatniąwyodrębnionoteżnapodstawietoporkówprzypomina-
jącychodwróconąłódź.Kulturęceramikigrzebykowejłączysięzwykle
zprzybyciemludówfińskojęzycznych,aceramikęsznurową-znapływem
Indoeuropejczyków,Bałtów.Najnowszebadaniapodważająjednaktwier-
dzenie,żenowiosadnicyusunęlidotychczasowychmieszkańców-wskazują
raczejnabardziejzłożony,stopniowyprocesasymilacji,wymieszaniakultur
iwymianyjęzyków5.Przemawiazatymwieleargumentów,zwłaszczana
tereniedzisiejszejŁotwy.
3A.Kriiska,A.Tvauri,Eestimuinasaeg,Avita,Tallinn2002,s.25-32.
4E.Griciuviene
.
(red.),PrehistoricLithuania,op.cit.,s.26.
5A.Kriiska,Aegadealguses.15kirjutistkaugemastminevikust,A.Kriiska,Tallinn2004,
s.51-52.
3
