Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Historiapaństwbałtyckich
Podkoniecneolitumapajęzykowaregionubałtyckiegobyłajużsto-
sunkowowyraźniezarysowana:napółnocodDźwinyużywanojęzyków
fińskich,napołudnieodniej-bałtyckich.PółnocnączęśćPółwyspuKur-
landzkiegozamieszkiwalifińscyLiwowie.Odpoczątkówkulturyceramiki
sznurowejdokońcaepokiżelazaDźwinastanowiłateżgranicękulturową
międzypółnocąipołudniemobszarówbałtyckich6.Świadczyotymrozwój
obyczajówzwiązanychzpochówkiem:znaleziskanastanowiskachgrze-
balnychsądlaarcheologównajistotniejszymźródłeminformacjiospo-
łecznościachtychterenów.
Etnogenezaludówzamieszkującychregionbałtyckipozostajejednak
kwestiąotwartą.Lingwiści,archeolodzyigenetycywykorzystująodmienne
narzędziaimetody,aledanezewszystkichtychdyscyplinsąniezbędne,by
skonstruowaćwiarygodnąinterpretacjęetnicznychijęzykowychzmianna
omawianymterytorium.Dotychczasowekoncepcjesięróżnią.Wmyśl
tradycyjnejteoriinajpierwzewschoduprzybyliwywodzącysięzUralu
Ugrofinowie,apóźniejzpołudniowegozachodunapłynęliBałtowie.Nowsze
badaniazakwestionowałyjednaktenpogląd;wysuniętoprzypuszczenia,że
przodkowieUgrofinówprzywędrowalikilkatysięcylatwcześniej,itonie
zUralu,azpołudniaizachodu.Takakoncepcjateżniezyskałapowszech-
negouznania7.Wyraźnewiązaniekulturyarcheologicznejztożsamością
etnicznąuznajesięterazzazbytupraszczające.Etnogenezabyłaprocesem
wielowarstwowym,obejmującymwymianęjęzykówmiędzytubylcami
iprzybyszami,aniemigracje.Zgenetycznegopunktuwidzeniajestrzeczą
oczywistą,żeEstończycy,ŁotyszeiLitwinisąniemalidentyczniimają
wspólnychgenetycznychprzodków(linieDNA)8.
Koniecepokikamieniaipoczątekepokimetalinawschodnimwybrzeżu
Bałtykudatowanyjestzwyklena1800r.p.n.e.,kiedypojawiłysiętupierwsze
przedmiotyzbrązu,przedewszystkimimportowanazeSkandynawiiiEuropy
Środkowejbroń,którastopniowozastępowałanarzędziaiorężzkrzemienia.
Zepokibrązu(1800-500r.p.n.e.)pochodząteżmałeosadygrodowestano-
wiąceośrodkiobróbkimetalu.Umacnianieosadwiązałosięzrozwojem
hodowli,ponieważcennezwierzętanależałochronićprzedewentualnymi
napastnikami.JednocześniezbrązemnapływającymześrodkowejEuropy
upowszechniałsięzwyczajkremacjizwłok.
6V.Lang,Baltimaadepronksi-jarauaaeg,op.cit.,s.16.
7K.Viik,Eurooplastejuured,Ilmamaa,Tartu2005;E.Haabsaar,Soome-ugrisaamine,
Argo,Tallinn2009.
8R.Villems,MarginaliaontheTopicofIdentity,w:J.J.Subrenat(red.),Estonia:Identity
andIndependence,Rodopi,Amsterdam2004,s.21.
4
