Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
14
sięzatempodejmowanieprzezpaństwapróbprzeprowadzeniazmian,wewnątrz
iwstosunkachmiędzynarodowych,wsposóbdeliberatywnyiplanowany.Przy-
kładamitakichzmianbyłarealizacjakoncepcjipaństwadobrobytu,porozumienia
międzysupermocarstwami,tworzeniereżimówmiędzynarodowych,działaniana
rzeczregionalnejkooperacji,tworzenieorganizacjimiędzynarodowychitd.Plano-
waniezmianyzmuszadostawianiapytańowartościwstosunkachmiędzynarodo-
wych.Nakoniec,istotneprzyczynymiałycharakterintelektualny.Wiązałosięto
zrozczarowaniembrakiemsatysfakcjonującychrezultatówpodejściabehawioral-
nego.RozczarowanietoprowadziłodopostulatuopotrzebiebadaniaDludzkich
spraw”,którychniemożnazrozumieć,ograniczającsięjedyniedowyjaśniania
iinterpretacji.Wyjaśnianiejestpróbąidentyfikacjizwiązkówprzyczynowychpro-
wadzącychdookreślonegowydarzenia.Interpretacjajestpróbąokreśleniaznacze-
niategowydarzenialubzjawiska.Próczwyjaśnianiaiinterpretacjiistniejetakże
innywymiarzadaniabadacza–ocenaimplikującakoniecznośćzajęciastanowiska
moralnego.Innąprzyczynąintelektualnąbyłanarastającakrytykarealizmupoli-
tycznego.Tezarealizmupolitycznego,żeprzetrwaniepaństwaijegobezpieczeń-
stwoniemogąpodlegaćoceniemoralnej,jestkrytykowanajakokrótkowzroczna
iniebezpieczna.Doprzyczynintelektualnychnależywreszciezaliczyćpowody
tkwiącewsamejfilozofiipolitycznej.Przedmiotemtradycyjnejfilozofiipolitycz-
nejbyłproblemdobregożyciawpaństwieipomijanieproblematykimiędzynaro-
dowej.Państwopostrzeganojakonajwyższystopieńspołecznejorganizacjiikon-
ceptualizowanojakosamowystarczalnąsuwerennąjednostkęobejmującązjawisko
polityczności.Tymczasem,wrazzrozwojemsystemumiędzynarodowego,uznawa-
nogozaczynnikwcorazwiększymstopniuwpływającynapaństwa.WTSMsta-
nowiskotoznalazłonajpełniejszywyrazwsystemowejteoriineorealistycznej
KennethaN.Waltza.Systemmiędzynarodowyzorganizowanywedługreguły
anarchiiWaltzuznałzanajważniejsządeterminantęzachowaniapaństw.Uważał
jednak,żedosystemutego,składającegosięzinstytucjiizasadpostępowania,nie
możnastosowaćocenetyczno-politycznych,przeniesionychwprostysposóbzpo-
ziomupaństwadosystemumiędzynarodowego
8
.
Hoffmanwskazywałnajważniejszekwestiemoralnepodnoszonewlatach80.
wliteraturzepoświęconejTPSM.Popierwsze,opozycjęmiędzyuniwersalizmem
irelatywizmem.Każdateoriamoralnadążydouniwersalizmuwyrażającegosię
wtezieomożliwościprzekonaniajednostek,akceptującychróżnezasadymoralne
iżyjącychwróżnychspołeczeństwach,dopostulowanychnajejgruncieregułlub
moralnychstandardów.Moralneintuicjeistotludzkichuważasięzamożliwedo
uzgodnienia.Problematykataznajdowaławyrazwposzukiwaniuodpowiedzina
pytanie,wjakimzakresieobronaokreślonegosystemumoralnegojestformąhybris
lubhipokryzjiczyteżpróbąnarzuceniainnymokreślonejfilozofiimoralnej?
Iprzeciwnie,czyuznaniezróżnicowaniawtymwzględzieprowadzinieuchronnie
8
Zob.Hoffmann(1988,s.8–11).
