Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Notaedytorska
Naczelnymzadaniemedytorajestwydaniedziełazzachowaniem„woli
autora”
,czyliustaleniekształtutekstuodpowiadającegonajwierniejin-
tencjitegożautora.WwypadkuPawłaJasienicyijegointerlokutorów,
którychpublikacjezamieszczonowniniejszejantologii,nienastręczało
towiększychproblemów,gdyżzbiórtenopierasięnaartykułachpubli-
cystycznychumieszczanychwprasieperiodycznej.Oczywiściewokresie
stalinizmu(zktóregotoczasupochodzinajwięcejtekstów)redakcje
gazetczęstosameibezwiedzyautorówdokonywałyingerencji-czego
iJasienicadoświadczył1-jednakwłaśnietoswoistepiętnoczasówjest
cechącharakterystycznątychżeartykułówistanowioichoryginalności.
Ówcześnitwórcyzdawalisobiedoskonalesprawęztegoprocederu-in-
stytucjonalnejcenzury-iwpełniświadomieoddawaliartykułydo
druku,którewcześniejpoddawaliautocenzurze;uprzedzaliwtensposób
spodziewanąingerencję.Częśćichpracyintelektualnejpoświęconabyła
zatemznalezieniuzłotegośrodkamiędzywłasnymiintencjamiawyma-
ganiamipaństwowegonadzorcy.Swoistagrazcenzurąstałasiępodsta-
wowymnarzędziem,anawettechnikąpisarskąwieluniezależnychpi-
sarzy-jakująłtoPawełJasienica:dowcipu,któryzrozumiałcenzor,
wogóleniewartopublikować2.
Zapodstawętejżeantologiiposłużyływięcgłównieartykuływy-
drukowaneidostępnenapolskimrynkuprasowyminillotempore.
Obecnieznajdująsięonewbibliotekachuniwersyteckichiniektórych
1Bezprawnaingerencja,anawetpreparowanietreścitekstudotycząartykułuJa-
sienicy:„Cudmniemany”,czyliświętokradztwoudoskonalonetechniką,„Słowo
Powszechne”
,nr281,13października1950,s.3.Jasienicakomentowałtowsposób
następujący:„Późnąjesienią1950rokunapisałemdla«SłowaPowszechnego»ar-
tykułomrugającychobrazkach,któryprzedrukowałaprawiecałaprasa.Bezmojej
wiedzyredakcjaozdobiłaówartykułwstawkamimowyskrajnie«drętwej»,poli-
tyczniego«wyostrzyła».Wprasiemarksistowskiejzdarzałymisięteżpewnere-
tusze,alenigdyażtakie.Odroku1953dokonywaniezmianbezwiedzyautora
wogólenależydowyjątków,wynikającychzresztąnajczęściejzezwykłegopo-
śpiechu.Taki«Świat»naprzykładwszelkiepropozycjezmianprzesyłałmizawsze
depesządoSzczekociniczekałnaodpowiedź”;zob.PawełJasienica,Główne
punkty,[w:]Rachunekpamięci,red.P
.Jasienica,Warszawa1957,przedruk:„Poli-
tyka”
,nr25,23czerwca1990,s.14.
2EwaBeynar-Czeczott,MójojciecPawełJasienica,Warszawa2006,s.78.
15
