Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wartozestawićto,conaposzczególnychstronicachksiążkiprof.
Górskiegopowiedzianooposzczególnychdziałającychpostaciach.Oto
ten,którysprowadziłKrzyżakównadWisłę,książęKonradMazowiecki.
„Konrad-powiadaautor-byłwładcąokrutnym,bezwzględnyminie-
udolnym,wszystkozaczynał,niewielezaśkończył.Marzyłowładztwie
nadstołecznymKrakowem,alerządzićnieumiałiPrusopanowaćnie
potrafił.WrękachjegomiałzmarniećdorobekPolski”
.Takwyglądał
głównygraczpostroniepolskiej.Atakjegoniemieckipartner,czwarty
zkoleiwielkimistrzzakonukrzyżackiego:„HermanvonSalzabyłpoli-
tykiemmiarynajwiększej,któryumiałdokońcażyciautrzymaćnietylko
dobrestosunkizcesarzemipapieżem,aleteżdoprowadzaćrazporaz
dokompromisu,mimoklątwpapieskichspadającychnaFryderyka
iwiarołomnychpoczynańtegoostatniego.Zbudowaniepaństwakrzy-
żackiegowPrusach,zjednoczenieKrzyżakówiKawalerówMieczowych,
bałtyckaorientacjazakonubędziejegodziełem.Takiemuprzeciwnikowi
niebylektomógłsprostać”
.Nicwięcdziwnego,żeniesprostałomumałe,
prowincjonalneinieznająceświatapolskieksiążątko.Prof.Górskilansuje
ciekawątezę.„NaPiastach-powiada-mścićsięmiałaichabsencja
wwyprawachkrzyżowych,którebyływielkąszkołąpolitykieuropejskiej
isztukiwojowania”
.KonradMazowieckizetknąłsięwięczproblematyką
polityczną,którejwogólenieznał.Skądżemógłwiedzieć,czymsąwła-
ściwiezakonyrycerskie,którewysokiidealizmzakonnyikarnośćpołą-
czyływjednoznieznającągranicżądząpanowania?„Krzyżacypilnie
uczęszczalidotejzłejszkoły”
.Pozostawaliteżpodwpływembizanty-
nizmupolitycznego.Aleotymwszystkimniemógłprzecieżwiedzieć
człowiek,któryprzezcałeżycieznadWisłynosanaświatniewytknął.
Takinp.królwęgierski,AndrzejII,teżsprowadziłdosiebieKrzyżaków,
aleudawszysięraznakrucjatęizobaczywszy,czymsąwłaściwiezakony
rycerskie,popowrociedodomuwypędziłichrychłozeswegopaństwa.
WPolscestałosięinaczej.Zbiegokolicznościszczególny,poktórympo-
zostałkrwawyigłębokiśladnietylkownaszychdziejach.
Możnabytwierdzić,żetoistniejącewarunkitakukształtowałypsy-
chikęKonradaMazowieckiego,iżniemógłonsobieporadzićnietylko
zKrzyżakami,lecznawetzorganizowaćkonsekwentnejakcjiprzeciwko
słabymPrusakom.Jednakżetwierdzenietakieniebardzobypasowało
dorzeczywistości,skorowtymsamymczasiewojewodategożKonrada,
KrystynzroduGozdawów,stwarzazupełniekonkretnysystemdziałania
przeciwkoPrusom.Nietylkoprzekraczaongraniceziemichełmińskiej,
74
