Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pokójustanawiałteżzawieszeniebroninaokresjednegoroku.
4GyörgyMartinuzzi(wł.GeorgiusUtješnič-Martinuzzi)—urodziłsięokoło1480
rokuwchorwackiejrodzinieszlacheckiej.Byłjednymznajwybitniejszych
mężówstanuwXVIwieku.Prawdopodobniejakopierwszyuzmysłowił
współczesnymkoniecznośćzjednoczeniapaństwa.Dziękijegozabiegom
ZapolyaiFerdynandHabsburgpodpisalipokójwNagyváradw1538roku
kończącywojnędomowątrwającąod1527roku.
Wiosną1439rokuIzabelazostałażonąZapolyi,azatemJan
odtegomomentuuznałpodpisanywcześniejpokój.Tosamo
zrobiłFerdynand.JednakjesieniątegorokuHabsburgwyjawił
przedTurkamitreśćpodpisanegozJanemporozumienia,
główniepoto,abyzniszczyćwiarygodnośćswojegorywala
wStambule.Habsburgpragnąłprawdopodobnieuzyskaćzgodę
TurcjinazjednoczeniecałychWęgier.PlanFerdynandaniemiał
przyszłości,gdyżTurcypodżadnymwzględemniechcieli
widziećHabsburgajakowładcycałychWęgier.Zapolyaznów
popadłwdużekłopoty.Próbowałznichwyjść,ściągając
odSiedmiogrodzianwielkiepodatkinaprzebłaganiePorty.Ich
zbieraniemzająłsiębratJerzyMartinuzzi.
Tymczasemnapoczątkulipca1540rokuurodziłsięsyn
ZapolyiiIzabeli,córkiZygmuntaStarego—JanZygmunt.Sam
Zapolyanałożuśmiercirozkazałswoimzwolennikom,aby
nigdynieuznaliHabsburgazawładcęzjednoczonychWęgier.
PośmierciJanaFerdynandHabsburg,powołującsię
naporozumieniezVárad,zażądałodIzabeliwdowypokrólu
oddaniadrugiejpołowypaństwa.WerbőczyudałsiędoPorty,
abyzawiadomićośmierciswojegopanaiprosićopomoc
przeciwHabsburgom.WśródotoczeniaizwolennikówZapolyi
doszłodorozłamu,bowiemtylkoczęśćznichpragnęła
uszanowaćostatniąwolękróla,drugaczęśćmagnatów
iszlachtypostanowiłapodporządkowaćsiępostanowieniom
zawartegozHabsburgiemukładu.Wtymczasie,popierając
JanaZygmunta(jeszczewwiekuniemowlęcym),drugaczęść
szlachtyrealizowałapowoliplanZapolyi.Sułtanosmański,
SulejmanWspaniałyuznałniemowlęzawłaściwegokandydata
dotronu,ajegozwolennicyokrzyknęligonapolukołoRákos
królemWęgier.Wczasiejegoniepełnoletniościrządymiała
sprawowaćradaregencyjnawskładzie:jegomatkaIzabela,
JerzyMartinuzziorazmagnatzkomitatuTemesiopiekunJana
Zygmunta—PéterPetrovics.
ZajęcieBudyprzezTurków.Ferdynandniezrezygnował
ztronuwęgierskiegoidochodziłswoichprawnadrodzewojny.
Wiosną1541rokuarmiacesarskalicząca20–25tys.ludzi
rozpoczęłaoblężenieBudy.ZdobyciestolicyWęgieroznaczało
