Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OjednośćKoronyśw.Stefana
Mohács(1526).SchyłekśredniowieczanaWęgrzechtoczasy
upadkuwładzycentralnejiwzrostznaczeniamożnowładztwa.
PośmiercikrólanarodowegoMacieja(1490),tronWęgier
zostałpowierzonyWładysławowiJagiellończykowi(określany
wdziejachWęgierjakoUlászlóIIlub„Dobzse
László”)1.Naprzełomie15.i16stuleciawzrastało
niezadowoleniechłopstwawobecstrukturfeudalnych.Cały
szeregproblemówspołecznychogniskowałsięwokółwzrostu
ciężarówfeudalnych,cowefekciedoprowadziłodowybuchu
powstaniachłopskiegopodwodząGyörgyaDózsy.
Wpacyfikacjirebeliichłopskiejwzięłyudziałoddziaływojewody
siedmiogrodzkiegoJanaZapolyi.Postłumieniupowstania
chłopskiegonaWęgrzechz1514roku(pociągnęłozasabą
70tys.ofiar)współzawodnictwopomiędzyśredniąszlachtą
imagnateriąnanowowytyczyłogranicepodziałówwramach
warstwuprzywilejowanych.Sejmwęgierskiw1514roku
zajmowałsiętylkoiwyłączniesprawamibuntuchłopskiego
bagatelizujączagrożenieosmańskie.Chłopizostaliskazani–
mocąsejmowychustaw-naprzypisaniedoziemifeudałów
iobciążenipodatkami.Ustawysejmuz1514roku
obowiązywałypraktycznieażdoWiosnyLudów.
1Władcanieznałwęgierskiegozgadzającsięnapropozycjewęgierskich
doradcówmówiłpowłosku„bene”lub„dobzse”.
ŚredniaszlachtazeswoimprzywódcąJánosemZapolyą
broniłatakże„interesównarodowych”,uchwalającw1505roku
prawowykluczającecudzoziemcówzkandydowaniadotronu
węgierskiego.
NawetwzrostzagrożeniazestronyTurkówniezmniejszył
antagonizmówstanowych.Stronnictwoskupiająceśrednią
szlachtęzyskiwałanaznaczenium.in.poprzezzapewnienie
sobiewielumiejscwradziekrólewskiej.Kilkamiesięcy
porozbiciubuntuchłopskiegoIstvánWerbőczyukończył
kodyfikacjęprawawęgierskiegotrwającąod1504roku.
OwocemkodyfikacjibyłoTripartitum(
Hármaskönyv),
regulująceiostateczniewyjaśniająceprawaszlachty
ipozostałychstanów.DziełowydanowWiedniuw1517roku.
Oznaczałotozagwarantowanieszlachciedecydującejroli
wpaństwie,wsensieprawnymrównałosiękształtowaniusię
demokracjiszlacheckiejpodobnegoprocesu,któryjuż
odpewnegoczasuodbywałsięwRzeczpospolitejszlacheckiej.
Tripartitumstałosięfundamentemprzywilejówszlacheckich
