Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ReformacjanaWęgrzech.Kontrreformacja
ReformacjazyskałazwolennikówjużnadworzeLudwika
IIJagielończyka.Władzepoczątkowowydawałyedykty
przeciwkowyznawcomluteranizmunp.sejmwęgierskiw1523
roku.Kolejnezakazygroziłyjużśmierciąosobomszerzącym
noweideireligijne.Szacujesię,żepodkoniecXVIwieku
naWęgrzechbyłonawet80%zwolennikówwyznań
reformowanych.Szybkośćrozszerzaniasiętychideiułatwiał
fakt,żeichpropagatorzynauczalipowęgiersku,aniejakdotąd
nauczano,połacinie.Postępyprotestantyzmuspowodowałteż
podbójturecki.CałeśrodkoweWęgrydostałysiępod
zwierzchnictwotureckie(np.biskupstwoKalocsy,Pécsu
iwVeszprémzaśpo1560rokunakilkadziesięciolecizanikły
biskupstwawVáradiGyulafehérvárze)umożliwiając
przekształcanieświątyńwmeczety,adodatkowoTurcy
pośredniolubnawetbezpośredniotolerowalirozwójwyznań
reformowanychnakontrolowanychprzezsiebieobszarach.
Pozaobszaramiokupacjitureckiejobrońcamiprotestanckich
kaznodziejówbylimagnaci(np.PéterPerényiwSárospatak,
TamásNádasdywSárvár).
LuteranizmnaWęgrzech.Pozadworemkrólewskim
wyznawcypojawilisięwśródmieszczanniemieckichmiast,
takichjak:Sopron,SelmecbányaiKörmöcbánya.Dość
znaczącaliczbaluteranżyłatakżewwmiastachsaskich
Siedmiogrodzie.
Wspołeczeństwiewęgierskimluteranizmzdobyłprzychylność
wkręgachbiedniejszychkaznodziejów.MátyásBiróDévai
zwany„węgierskimLutrem”naukizdobywałwKrakowie,
potemuzyskałświęcenianaksiędzakatolickiego.21
PoodwiedzeniuWittenbergiipowysłuchaniunaukLutra
iMelanchtonawlatach1529–30,porzuciłkatolicyzm.
PopowrocienaWęgryogłosiłswojepoglądywKoszycach
ijakopierwszypropagowałnaWęgrzechideeprotestanckie.
ZarównoJanZapolyajakiFerdynandwystawilinakaz
aresztowaniaDévaia,któryspędziłwwięzieniachobuwładców
znacznączęśćswojegożycia.Pooswobodzeniukontynuował
nauczaniedogmatówLutrawposiadłościachNádasdych,
Batthyánych,PerényichiSerédichidziękipoparciuwielu
rodzinmagnackichwdalszymciągunauczał,anawet
ponownieodwiedziłWittenbergę.Byłautorempierwszego
podręcznikadowęgierskiejortografiiwydanegowKrakowie
