Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Werbőczywspominałrównieżoprawiedowypowiedzenia
posłuszeństwakrólowi.WXVIIwiekuwokresiewzrostu
absolutyzmuhabsburskiegobyłatozdobyczniebagatelna.
Wreszcienamocyustawynr4z1687rokupassusoprawie
dobuntuzostałskreślonywtrakcieograniczaniapraw
węgierskiejszlachty.Oprócztychzdobyczyszlachtaposiadała
monopolnareprezentowanienaroduwinstytucjach
politycznychiurzędach.Tylkotawarstwaspołecznabrała
udziałwżyciupolitycznymwpełnymtegosłowaznaczeniu.
Byłaczynnikiemdecyzyjnym;nietylkoobserwatorem
wydarzeńtakjakmieszczaństwo.
Terenypodbiteiobronakraju.WdrugiejpołowieXVI
iwXVIIwiekudowództwowojskowenaterenach
przygranicznychznajdowałosięwrękachurzędnika
określanegomianem
supremusregnicapitaneus
lub
capitaneusRegiaeMaiestatis
.Jegonominacjamiałamiejsce
wgrudniu1542roku,ajakopierwszysprawowałtęfunkcję
TamásNádasdy.Ponimzaszczytutegodostąpiłbohaterski
obrońcaSzigetváruw1566rokuMiklósZrínyi(1563–1566),
potemFerencNádasdy(1598–1604).WXVIIwiekuwwalkach
zTurkamiczęstozdawanosięnasiłyprywatnycharmii
magnackich,afunkcjahetmanastałasiępraktycznie
dziedzicznawobrębieroduBatthyánych:Ádám(1633–1659);
Kristóf(1659–1685)iÁdám(1685–1703).Armięwęgierską
służącąnakresachpaństwaokreślano
gränizmiliz
lubrównie
częstospotykanymokreśleniem—
hungarischeNationalMiliz.
Habsburgowiepodejmowalikilkakrotnepróbyograniczenia
liczbywojsk,naktórychutrzymaniemusieliłożyćzdworskiej
kasy.Największatakaredukcjamiałamiejscew1671/72roku
izogólnejliczby11tys.żołnierzypozostawiononasłużbie
7tys.,przyczyminteresującebyłozmniejszeniestanu
liczebnegoobrońcówkresowychzamków,apozostawienie
nienaruszonejzałogiwGyőr—zamku,którybroniłdrogi
doWiednia.Następnaregulacjamiałamiejscepopokoju
wKarłowicach,aw1715rokuwydanodokumentoutworzeniu
stałejarmii(tzw.
regulatamilitia
),któramiałabyćwrazie
koniecznościwspieranaprzezpospoliteruszenieszlachty.
Ponadto„węgierski
limes
”składałsięz43umocnionych
miejsc:25zamków,13kasztelii5klasztorów.Abyzapewnić
odpowiedniąliczbęwojska,sejmwęgierskiw1554roku
zobowiązałszlachtę,żeodkażdejsetkichłopów
pańszczyźnianychpowinnautrzymywaćdwóchstale
