Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturapolskadzisiaj
wojną,zakradasiępastuchwiejski.Zamieszkujewopustoszałychpokojach,błą-
dziposalonach,bibliotece,sypiawłóżkachmiękkozasłanych,wyobraźniajego
stwarzafikcjeromansu,przygód,intryg,fikcje,któregoniszczą,pustoszą,zabi-
jają.Emigracjaludnościwiejskiejdomiastorazowawielka,trzydzieścilattemu
dokonana,leczwciążodczuwalnawskutkach,emigracjacałejludnościzewscho-
dunazachód,obieteemigracje,anadodatekrozrastaniesięmiastipowstawanie
osadfabrycznychwmiejscedawnychwsinapustkowiach,tworzyłyspołeczeń-
stwowykorzenionezeswychnawykówiobyczajów.Zmianyustrojowewwycho-
waniutworzyłynadodatekniepokójmyślowyispowodowałyzachwianierów-
nowagipsychicznejimoralnejwskalimasowej,wyrażającychsię,jaknacałym
świecie,wewzrościeprzestępczości,alkoholizmuirozprzestrzenieniusięchorób
psychicznych.Niezależnieodtychzjawiskgłównamasaspołeczeństwazażywała
dobrodziejstwwiekupokoju,stabilizacjimaterialnej,stopniowejpoprawywarun-
kówżycia,podniesieniajegostandardu,awansuspołecznegoetcetera.Powstaje
stądobrazbardzokontrastowy.Wielkaczęśćdawnegoproletariatuichłopstwa
osiągnęłastatusspołecznyistandarddawnejśredniejklasy,imitującywgruncie
rzeczynowemieszczaństwo,oboktejnowejśredniejklasyjakoproduktuboczny
emigracjipowstałogromnymarginesspołecznyludziwykorzenionychzdawnego
wiejskiegoczymałomiasteczkowegożycia,anieprzystosowanychdonowego.Ado
tegowszystkiegodopierodochodziwielkafrustracjapolityczna.
Pisarzem,którytezjawiskawidzinajgłębiej,jestMarekNowakowski,który
zwłaszczawostatniejswojejpowieści,Weselerazjeszcze!25,stworzyłobrazsyn-
tetyczny,próbującypowiedzieć…wktórympróbujepowiedziećwszystkootym
prawdziwymruchuspołecznym,jakisięwPolsceodbywa.Tematweselama
wPolscewielkietradycje.NiemuszęwspominaćWeselaWyspiańskiego,warto
natomiastprzypomniećopowiadanieMariiDąbrowskiejNawsiwesele26,napisa-
newrokupięćdziesiątympiątym,gdziepisarkausiłowałaująćwwielkimskrócie
41
1988.Powieśćdoczekałasięadaptacjifilmowej(reż.TadeuszJunak,1980),telewizyj-
nej(reż.RyszardBer,1974)iradiowej(reż.JanWarenycia,2002),przetłumaczono
jąnajęz.angielski(ThePalace,tłum.U.Philips,London1991)iwęgierski(Pásztorka-
stély,tłum.I.Fejér,Budapest1986).
25
M.Nowakowski,Weselerazjeszcze!,Wrocław1981,wyd.nast.Warszawa1982(wraz
zopowiadaniemZdarzeniewmiasteczku);pierwodruk:„Twórczość”1974,nr6,s.8-54.
26
MariaDąbrowska,Nawsiwesele–jednozdziewięciuopowiadańopublikowanewto-
mieGwiazdazaranna,Warszawa1955(pięćwydańdo1970);wyd.osobne:Warszawa
1967,100s.,wyd.nast.–Warszawa1975,wyd.2[!]–Warszawa1980.
