Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jeślichodzizaśotypowąformębudownictwamieszkalnego,tobyłoonopotwier-
dzeniemwcześniejwspomnianegosystemumałychorganizmówterytorialnych
Ujarlatów”.Zazwyczajludnośćmieszkaławmałychosadach,wręczrozbudowanych
gospodarstwach,astrukturaosadnictwabyłamocnorozdrobniona.Wcentrach
tychmikroorganizmówpolitycznych,gdzierezydowałjarlzrodziną,istniałahall-a,
czylipomieszczenie,gdziegromadzilisięmieszkańcywramachsprawowaniawła-
dzy.TakaformazabudowyniebyłacechątylkodużychgospodarstwwSkandyna-
wii.Jedyniezpunktuwidzeniaarchitekturytylkownajwiększychformacharchi-
tektonicznychwydzielasięhall-e,jednakżezpunktuwidzeniafunkcjonowania
nawetwmałychgospodarstwachcentralnepomieszczeniedlamieszkańcówbyło
nazywanehall53.Trudnonambowiemocenićwzmiennejsytuacjipolitycznejdoby
przedchrystianizacją,jaklicznebyłyteUjarlaty”.
Tymsamymrozgrywkahnefataflmogławłaśniesymulowaćobronętakiejhall-i
przedwrogiem,gdyżzajazdywcelupozyskaniabogactw,zemstyrodowejetc.
liczniepotwierdzanewsagach54.Skandynawianiebyłamonolitem,ludnośćniera-
bowałajedynienawyprawachłupieżczych,gdyżrównieżwewnątrzkrajudocho-
dziłodolicznychwalkiwaśni,którychcelembyłopozyskaniedóbriwładzy.Struk-
turarodzajówpionówgdziemamywodza(jarla,królaetc.)orazdośćegalitarną
wswejhierarchiigrupę(drużynę)wojowników,jakteżniesymetrycznośćliczby
pionkówdlagraczyoddająformętakiejwłaśniepotyczki.Podobniewarunkizwy-
cięstwa,czyliUucieczkakróla”lubUjegounieruchomienie(czylipochwycenie)”moż-
narównieżuznaćzaodzwierciedleniewspomnianejsytuacji.Oczywiściejesttohi-
poteza,gdyżchoćprzesłankiprzemawiajązapowyższymiwnioskami,tojednak
trudnoodpowiedziećnapytanieUdlaczegoniemamydowódcyatakujących?”,atyl-
kojednegokróla.Tymsamymtrudnouzasadnićsąd,żeobiestronywgrzetodru-
żynydwóchwładców.
30Wnioski
Wramacharcheologiiprzedmiotów,zjejzałożeniamibybadaćUbytowość”
przedmiotu,możnapodsumowaćkwestiewiążącesięzhnefataflkilkomawnioskami:
-gratajestformąrozrywki,któraniemajednolitejwersji(różnyrozmiarplanszy
inajpewniejróżnaliczbapionów)istanowiprzykładrozgrywkiniesymetrycznejje-
ślichodziosiłygraczy;
-jestsymbolembeztroskiiodpoczynku,awięcnieniesienajpewniejzesobąła-
dunkusymbolicznego,którybyświadczyłoniejjakogrzeelitarnejiszkoleniowej
(zajakąsięczasemuznajeszachy);
———
———
53S.Croix,HousesandHouseholdsinVikingAgeScandinaviaSomeCaseStudies,[w:]Dwellings,
IdentitiesandHomes.EuropeanHousingCulturefromtheVikingAgetotheRenaissance,red.
M.S.Kristiansen,K.Giles,Højbjerg2014,s.113-126;A.S.Beck,OpeningDoorsEnteringSocial
UnderstandingofVikingAgeLonghouse,[w:]Dwellings,IdentitiesandHomes…,s.127-138.
54E.Roesdahl,op.cit.
22