Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
-graływniąkobietyimężczyźni(najpewniejrównieżmłodzież),choćsugerowana
jestjakorozrywkadladobrzewykształconychmężczyzn(czyliposiadającychwła-
ściweumiejętnościwrealiachskandynawskich55);
-byłatogratradycyjna,którazczasemustąpiłamiejscaszachomjakopodstawo-
wejrozrywceelityiosóbznajbogatszychwarstw.Niezostałajednakcałkowicie
wyparta,aleprzeżywałasię,gdyżpodobieństwoplanszyipionówpozwalałona
rozgrywkiwróżnegrytymsamymzestawembierek;
-najpewniejodzwierciedlałasytuacjęspołecznąipolitycznąznanąSkandynawom,
czylipotyczkiizajazdyjarlównahall-erywali,podczasktórychniemieliśmydoczy-
nieniazarmiamizróżnorodnymwojskiem,alezdrużynamiwojownikówdowo-
dzonychprzezsamychwładców,celempozyskaniabogactwbądźzemstyrodowej;
-trudnonatomiastdyskutowaćojasnychokreślonychzasadach,którewymagały
przestrzeganiainiepozwalałynaoszustwo.Jednakwtejkwestiikierowaniesię
stereotypamiiaktualistycznepodejścieopartenaobecnymwizerunkukulturowym
wikingówwydajesięnieuprawomocnione.Tymsamymzapewnemamydoczynie-
niazgrąrozrywkową,aniehazardową.Takżezasadyraczejbyłyprzejrzyste,jasno
ustaloneigraczesiędonichstosowali.
Dopieroprzytakichzałożeniachmożnasięzastanawiaćnadtym,coograczach
whnefataflmożnaodczytaćzsamejgryianalizowaćstylistykęznajdowanychjej
elementów.Dopierobowiemumieszczeniejejwkontekściekulturowympozwala
nabadaniegryjakogry,anieabstrakcyjnegoartefaktu,któryprzezswojąfragmen-
tarycznośćnieniesieżadnejtreścipozawrażeniamiestetycznymiorazwszelkimi
datowaniami,badaniamisurowcaoraztechnologiiwykonaniaetc.Wtedydopiero
chociażbywspomnianewcześniejSzachyzLewismożnauznaćzazabytekukazujący
przyjmowanienowychwzorców(pojawieniesięfigurbiskupów)iprzeżywaniesię
starych(figuryinterpretowanejakoberserkerzy)56.Inaczejpozostajemyjedyniezład-
nymiprzedmiotamidlamuzeum,świadczącymiwoczachpostronnegoobserwato-
raokunszcierzemieślniczym,aleoniczymwięcej.
Słowakluczowe:archeologiarzeczy,gryplanszowe,hnefatafl
Streszczenie:Archeologiarzeczy(wtymteżprzedmiotów,takichjakgryplanszowe)
należydotzw.nowegoempiryzmu(kojarzonegojużzpost-postprocesualizmem),gdyż
zajmujesięwydobywaniemnaświatłodzienne„bytowościrzeczy”,awięctreściza-
wartychwsamymistnieniurzeczywsensieichpowiązań,trwania,roliiznaczenia.Nie
jesttylkorejestracjąiklasyfikacją,alestarasiępokazać„bliskośćczłowiekairzeczy”
wsensiewspółbytowaniaiinterakcji,przyjednoczesnymakcentowaniunieożywionego
———
———
55Choćtrzebapamiętać,żetenosądpowstałwXIIIw.,kiedytochrześcijaństwoprzyniosło
patriarchalnewzorce,awięcwtedyrzeczywiściemogłajużtobyćgratypowo„męska”.
56D.H.Caldwell,M.A.Hall,C.M.Wilkinson,op.cit.
23