Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanbadańnadbiografąitwórczościąSzymonaMajchrowicza
Innymdziełem,ściślezwiązanymzduszpasterskąmisjąMajchrowicza,była
Naukazbawiennanamisyizwyczajna,krótkoobjaśniająca,cokażdypowinien
wiedzieć,czynićiczegosięwystrzegać.Nieznamydokładnejdatyjejpierwszego
wydania.Wiemyjedynie,żeprzewodnikduchowyukazałsięweLwowiejeszcze
przed1767rokiem.Stanowionpokłosiemisjiwielkopostnychorganizowanych
przezjezuitów.NakońcuksiążeczkiMajchrowiczumieściłzbiórpieśnireligij-
nychwjęzykupolskimiukraińskim.
TwórczośćdewocyjnąMajchrowiczazamykaksiążeczkadonabożeństwaCel
miłościnaszej,sercnaszychjedynapociechawtymmizernymżyciu:Najświętsze
JezusoweSerce(Kalisz1781).
StanbadańnadtwórczościąSzymonaMajchrowiczajestdośćskromny.Nie-
wielewiemyojegożyciu,niewieletakżemiejscahistorycykulturydawnejpo-
święcilijegotwórczości.Majchrowiczniewątpliwiejestmarginalną,awkażdym
raziezmarginalizowanąpostaciąwdziejachpolskiegopiśmiennictwa.Tradycyj-
nieprzywołujesięgojakoprzykładnkontynuacjihistoriozoficzno-teologicznych
koncepcjisiedemnastowiecznegosarmatyzmuoszczególnejopieceboskiejnad
narodemszlacheckimwPolsceiojejbezpośredniejingerencjiwjegolosy,wraz
zapologiązłotejwolnościirepublikańskiegonastroju”6.Wpodobnymtonie
wypowiadalisięhistorycykulturywakademickichsyntezach7.MariaBogucka
twierdzi,żepoprzezdziełaMajchrowiczaorazGaudentegoPikulskiegodajesię
zrekonstruowaćhoryzontmentalnyczłowiekaepokisaskiej,obciążonyzabobo-
nemityleżgorliwą,ilenaiwnąreligijnością8.
PamięćojezuicieprzetrwaławsłynnejGeografii,alboDokładnymopisieGa-
licyiiLodomeryiAndrzejaEwarystaKuropatnickiego.Tenoświeceniowygeo-
graf,heraldyk,honorowyczłonekAkademiiKrakowskiejiAkademiiZamojskiej,
6
M.Klimowicz,Oświecenie,Warszawa2002,s.17.DosąduKlimowiczaprzychyliłsiętakże
JerzySnopek,Oświecenie.Szkicdoportretuepoki,Warszawa1999,s.48.
7
Zob.B.Suchodolski,Dziejekulturypolskiej,Warszawa1980,s.285-286.
8
Zob.M.Bogucka,DawnaPolska.Narodziny,rozkwit,upadek,Warszawa1995,s.377.Sądtam
wyrażonyuczonapowtarzawinnymopracowaniu,piszącinŚwiatpojęćiwyobrażeńszlachcica
żyjącegowtejepocebyłnaiwnyiprostacki;brakowałotakżeszlachciewyrobieniapolityczne-
go.W1764rokujezuitaSzymonMajchrowiczwydałtraktatpodtytułemTrwałośćszczęśliwa
królestwalboichsmutnyupadek,wktórychpomyślnośćlubpotęgępaństwalboichkatastrofę
uzależniałbezpośrednioodwoliBożejigorliwościreligijnejichmieszkańców,czyniącprzejrzy-
stealuzjedosytuacjiPolski.Jakoższlachtabyłaprzekonana,żedopókitylkowierzyispełnia
formalneobowiązkinakładaneprzezKościół,ojczyźnieniczagrozićniemoże.Postawytakie
miałyokazaćsięniesłychanieniebezpiecznezwłaszczawówczesnejtrudnejsytuacjimiędzyna-
rodowej”(M.Bogucka,Dziejekulturypolskiejdo1918roku,Wrocław1991,s.219).Tensam
fragmentznajdujesiętakże[wi]M.Bogucka,Kultura,naród,trwanie.Dziejekulturypolskiejod
zaraniado1989roku,Wrocław2008,s.218.
15
