Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanbadańnadbiografąitwórczościąSzymonaMajchrowicza
szlacheckastanowiwysokiszczebelrozwojuspołeczeństwaszlacheckiego-nnaj-
doskonalszywytwórcałokształtudziejowegoprocesu”39.ZdaniemGrabskiego
nurttenreprezentująJanBielskiorazks.BenedyktChmielowski40.
DziełoMajchrowiczaprzykułotakżeuwagęIrenyStasiewicz-Jasiukowej,
którawrozprawieCzłowiekiobywatelwpiśmiennictwienaukowymipodręczni-
kachpolskiegooświeceniakontrastujetezyjezuityzpóźniejszymidokonaniami
przedstawicieliformacjioświeceniowej,wskazującnatoczącysięspórmiędzy
konserwatywniezorientowanymimyślicielamiakoryfeuszaminwiekuświateł”.
Dogrupyideologów-nstrażnikówtradycyjnejświadomościsarmackiej”41ba-
daczkazaliczaautoraHerbarzawieludomówKoronyPolskiejiW.X.Litewskie-
go,StanisławaJózefaDuńczewskiego,iwłaśnieSzymonaMajchrowicza.Myśli
wymienionychautorówujmujewkategoriachnsarmatyzmuzdegenerowanego,
niebezpiecznegowswoimkonserwatyzmie”42.Zgronanideologicznychantena-
tów”MajchrowiczauczonawyróżniaAndrzejaMaksymilianaFredręjakoauto-
raScriptorumseutogaeetbellinotariumfragmentaorazJanaBiałobockiego,
twórcęZegarawkrótkimzebraniuczasówKrólestwaPolskiegowiekamikrólów
idący.Badaczkajednocześniedzieliprzeciwnikówwyłaniającejsięświadomości
oświeceniowejnaSarmatumlaudatores,wtejgrupieszczególnieważnemiejsce
zajmujeMajchrowicz,oraznahaeresumbellatores-obrońcówwiary,traktują-
cychfilozofięrecentoriumjakoherezjęizagrożeniedlakatolicyzmu43.
RokprzedukazaniemsiępracyIrenyStasiewicz-JasiukowejEmanuelRostwo-
rowskizarzuciłMajchrowiczowiintelektualnyizolacjonizm.Wybitnyznawcahi-
storiiosiemnastegowiekupisze,żepisarstwoduchownegostanowinwymowny
przykładutratykontaktuzówczesnąrzeczywistościąeuropejską”44,napopar-
cieswojegozdaniaprzywołujekuriozalnypoglądMajchrowicza,jakobyPolska
pierwszejpołowyosiemnastegowiekupozostawałakrajemsilnymibezpiecznym,
zaśAngliaznajdowałasięwstanierozkładu.Tezataczęściowokorespondujeze
stwierdzeniamiKrzysztofaObremskiego,którydostrzegawTrwałościszczęśliwej
39
A.F.Grabski,Dziejehistoriografii,Poznań2003,s.390.
40
Zob.tamże.
41
I.Stasiewicz-Jasiukowa,Człowiekiobywatelwpiśmiennictwienaukowymipodręcznikachpol-
42
skiegooświecenia,Wrocław1979,s.39.
Tamże,s.41.
43
Zob.tamże,s.41-43.
44
E.M.Rostworowski,Theatrumpolityczneczasówsaskich,[wi]tenże,Popiołyikorzenie.Szkice
historyczneirodzinne,Kraków1985,s.56.Wcześniejniniejszytekstzostałwygłoszonynasesji
StowarzyszeniaHistorykówSztukiwRzeszowiewroku1978,ukazałsięzaśwzbiorzeiSztuka
1połowyXVIIIwieku,red.H.Lisińska,Rzeszów1978,s.15-22.
23
