Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanbadańnadbiografąitwórczościąSzymonaMajchrowicza
WprzypadkuStruvegomamydoczynieniawięcnietylezwypowiedziąbada-
cza,ilezpewnąinterpretacjąiświadectwemdziewiętnastowiecznejrecepcjidzie-
łajezuity.Historykfilozofiiniedokumentujeżadnychgenetycznychzwiązków
międzyMajchrowiczemawymienionymimyślicielami,wskazujejednaknatrop
wartrozważenia,amianowiciewpływMajchrowiczanaromantycznymesjanizm.
StruvesamraczejniesięgałdoTrwałościszczęśliwejkrólestw,akapitpoświęcony
Majchrowiczowijestnajpewniejparafraząfragmentuznanejfilozofowirozprawy
WładysławaSmoleńskiegoSzkołyhistorycznewPolsce23.
TakżetropemwyznaczonymprzezSmoleńskiegoposzedłJózefFeldman.
Przeciwstawiłonnśredniowieczne”teorieMajchrowicza,ntłumaczącedzieje
ludzkościjakowcieleniemyśliBożej”24,zachodnimprądomoświeceniowymwy-
rażanymprzezWolteraiMonteskiusza.BadaczsytuujetwórczośćMajchrowicza
oboktwórczościinnegoduchownego,ks.FlorianaJaroszewicza,autoradewocyj-
negodziełaMatkaświętychPolska.Literaturoznawcadoceniłjednocześniewalo-
ryliterackieTrwałościszczęśliwejkrólestw,piszącinBossuetowipolskiemuMaj-
chrowiczowiniepodobnaodmówićpewnejwielkościwujęciu,awkonsekwencji
wprzeprowadzeniuswejteorji”25.DziękiFeldmanowidorąkwspółczesnegoczy-
telnikatrafiłniewielki,boośmioakapitowywyimekzrozprawyjezuity,wktórym
Majchrowiczdałwykładteologicznejkoncepcjidziejównarodowychorazpotę-
piałantykościelnąpolitykęwładcówSzwecjiorazreformatorskiruchJanaHusa26.
DlaszerszejpublicznościprzeznaczonybyłtakżeinnywyimekzTrwałości
szczęśliwejkrólestw,opublikowanywantologiiPolskamyślfilozoficzna.Oświece-
nie,romantyzm,obejmującyfragmentyzdrugiegotomu,wktórymMajchrowicz
dowodziłszczególnejpozycjinarodupolskiegonatleinnychpaństwEuropy.Hen-
rykHinziAdamSikora,charakteryzująctwórczośćMajchrowicza,zwracająuwagę
napodporządkowaniedziejówpowszechnychinterpretacjibiblijnej,atakżenama-
nipulacyjnycharakteropisuhistoriipaństwinarodówutożsamionejzlosamikatoli-
cyzmu27.NapoparcieswoichtezprzywołująprzykładAnglii,któramiałatakdługo
trwaćwszczęśliwości,pótynieodeszładokatolicyzmu.Jejstopniowyupadek,zda-
niemjezuity,zacząłsięw1536rokuwmomencieścięciaAnnyBoleyn28.
23
StruvecytujezaledwiefragmentjednegozdaniazTrwałościszczęśliwejkrólestw,tensamury-
wek,tyleżewpełniejszymbrzmieniu,znajdziemyuSmoleńskiego.Por.tamże,s.40;W.Smo-
leński,Szkołyhistoryczne…,s.13.
24
J.Feldman,Wstęp,[wi]Czasysaskie.Wybórźródeł,red.J.Feldman,Kraków1928,s.XIII.
25
26
Tamże.
Zob.tamże,s.1-2.
27
Zob.A.Hinz,A.Sikora,SzymonMajchrowicz,[wi]Polskamyślfilozoficzna.Oświecenie,roman-
tyzm,red.H.Hinz,A.Sikora,Warszawa1964,s.109-115.
28
Zob.tamże,s.110.
19
