Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanbadańnadbiografąitwórczościąSzymonaMajchrowicza
stającywobroniematerialnychinteresówkleruiwiążącyjeznienaruszalnością
podstawustrojowychRzeczpospolitej”32.Wskazujefragmenty,wktórychjezuita
otwarcieatakujedomagającychsięograniczeniaprzywilejówkościelnych,oskar-
żaichosprzyjaniejansenistom,anawetdeistom.OstrzepolemiczneMajchro-
wicza,jakzauważahistoryk,skierowanebyłotakżeprzeciwkodążeniomrefor-
matorskimzakonupijarów.Grzybowskidośćszczegółowostreszczateologiczną
koncepcjępaństwa,politykiihistoriiks.Majchrowicza,dochodzącdonastępują-
cejkonkluzjiinWiarętraktujeMajchrowiczjakodarBogadlaposzczególnychna-
rodów,pociągającyzasobąjegospecjalnąłaskę-jesttopoprostuprzeniesienie,
wdziedzinęstosunkówspołecznychipolitycznych,dogmatówkatolickich”.Je-
zuitadzieliłspołeczeństwopolskie-referujeGrzybowski-natrzystanyiducho-
wieństwo,szlachtęipospólstwo,przyczymklerowiwyznaczarolęprzewodnią
narodu-samMajchrowiczzresztąpochodziłzrodzinymieszczańskiej.Oprócz
rozważańpolitycznychduchownegopochłaniajątakżekwestiemoralneipedago-
giczne.Kaznodziejapotępiarozpasaniemagnaterii,rozwiązłośćnżonmodnych”
imłodzieży,zdecydowaniesprzeciwiasięoświeceniowymnowinkom.Grzybow-
skianalizujenietylkowarstwęznaczeniowądzieła.Zwracateżuwagęnawalo-
ryliterackieikompozycyjnetekstu,nazywanawetTrwałośćszczęśliwąkrólestw
nswegorodzajuarcydziełemkunsztupisarskiegoipropagandowego”33.
OwielebardziejkrytycznestanowiskowobecMajchrowiczaprzyjmujeWła-
dysławKonopczyński.NajprawdopodobniejKonopczyńskiniemiałokazjizapo-
znaćsięzpracąGrzybowskiego,pomijagobowiem,prezentującbardzoskrótowo
stanbadańnadtwórczościąMajchrowicza.Sambadaczwybrałoptykęinspirowa-
nąpracamiSmoleńskiego.KonopczyńskiwytykaMajchrowiczowibrakiwwy-
kształceniu,zwracauwagęnanośmieszające”kaznodziejępomyłki-przypisanie
ElżbiecieTudorwyznaniakalwińskiegolubmówienieondzieweczceJuliannie
d’Arc”34.KonopczyńskiwskazywałnaumysłowąizolacjęMajchrowicza,choć
jednocześniedostrzegałwTrwałościszczęśliwejkrólestwukrytąpolemikęzdzie-
łemStanisławaKonarskiegoOskutecznymradsposobie.Historykuznałrozprawę
Majchrowiczazansztandarowedziełobroniącegosiękatolicyzmu”35.
TezygłoszoneprzezKonopczyńskiegoiwcześniejprzezSmoleńskiegoutrzy-
małwmocyMarianHenrykSerejski,skupiającsięnaślepociepolitycznejjezu-
ity,wzmocnionejczymś,comożnaokreślić-posługującsięjęzykiemdzisiejszej
32
33
Tamże,s.135.
Tamże,s.136.
34
W.Konopczyński,PolscypisarzepolityczniXVIIIw.(dosejmuczteroletniego),Warszawa1966,
35
s.254.
Tamże,s.250.
21
