Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.HistoriairozwójHYdrologiiwPolsce
iopisujeteżponad100jeziorpołożonychwPolsce
PółnocnejiZachodniejoraznaPolesiu,podając,żeje-
zioramizaśnazywasiędużeskupiskowód,którespłynę-
łopodziemnymiżyłamiwodnymiwjednomiejsceitam
stanęło.OpiswódpolskichJanaDługoszabyłnajbar-
dziejwyczerpującymażdoXIXwieku(Piasecka1970).
WkroniceDługoszazawartesąteżpierwszeinfor-
macjeonadzwyczajnychzjawiskachhydrologicznych
imeteorologicznychzaobserwowanychnaziemiach
polskichpocząwszyodXwieku.Dotycząoneulew-
nychopadów,katastrofalnychpowodzi,pokrywylo-
dowejnarzekachijeziorach,sztormówizlodzenia
naBałtyku,zjawisksuszy(Depczyński2008).Dzieło
Długoszabyłoprzełożonenajęzykpolskiiwielokrot-
niewykorzystywane.W1962r.zostałowydaneprzez
PWNpt.JanaDługoszaRocznikiczyliKronikiSławne-
goKrólestwaPolskiego.
UtworzenieprzezkrólaKazimierzaWielkiego
w1364r.uniwersytetuwKrakowie,jednegoznie-
licznychwówczaswEuropie,ijegoodnowienie
przezkrólaWładysławaJagiełłęw1400r.sprawi-
ło,żewkońcuXVwiekunaUniwersytecieJagiel-
lońskimzaczęłarozwijaćsięmyślgeograficzna,
którawkrótcedałaefektywpostacinietylkogeo-
graficznychopisównaszegokraju,aletakżeopisu
wódnaziemiachpolskich.WXVwiekurozpoczęto
wPolscepierwszesystematyczneobserwacjemeteo-
rologiczne,będącedanymiwyjściowymidlahydrolo-
gii.Jakopierwszyzacząłprowadzićjewlatach1502–
–1517wKrakowieiwlatach1525–1540wOlkuszu
MarcinBiem,profesorUniwersytetuJagiellońskiego
(Depczyński2008).
WpierwszejpołowieXVIwiekupowstałdrugi
(poopisieJanaDługosza)opisziemiwódpolskich
pt.TractatusdeduabusSarmatiisAsianaetEuropianaet
decontentisineispióraMaciejazMiechowa(zwane-
goMiechowitą),rektoraUniwersytetuJagiellońskie-
go,wydanywKrakowiew1517r.iprzedrukowany
zpewnymizmianamiw1521r.pt.DescriptioSarma-
tiarumAsianaeiEuropianaeetforumquaeineisconti-
nent.Wpracachtychautorzaprzeczyłdawnympoglą-
dom,iżwielkierzekiEuropyWschodniejwypływają
zgór,obalająctymsamymteorięArystotelesapodaną
wjegoMeteorologiiozwiązkuźródełrzekzgórami.
Wkolejnejpracywydanejw1519r.pt.ChronicaePo-
lonorumMiechowitaopisujem.in.siedemówczesnych
głównychrzekpolskichwrazzpodaniemdługości
niektórychznich,uściślającopisyDługosza.
W1551r.MarcinBielskiopublikowałpierwszą
geografiępowszechnąwjęzykupolskimpt.Kronika
wszystkiegoświata,którejjedenzrozdziałówprzedsta-
wiałRzekiprzedniejszenaświecie.Poszerzoneinforma-
cjeorzekachpolskichdostarczyładopieroprzeróbka
częściksiążkidokonanaprzezjegosynaMarcina
JoachimaBielskiego,wydanaw1597r.pt.Kronika
polska(Piasecka1970).
NauwagęzasługująpracekartograficznezXVIwie-
ku.OjcieckartografiipolskiejBernardWapowski
(1470–1535)jestautoremmapyPolskiizachodniejczę-
ściLitwywrzadkospotykanejwówczasskali1:1mln
Rys.2.1.JanDługosz(1415–1480)–kronikarz,historyk,duchowny,geograf,dyplomata,wychowawcasynówKazimierza
Jagiellończyka
Źródło:http://czestochowskie24.pl
8
