Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GrażynaHabrajska
Łódź
Ideologiazakodowanawtekście
Wkomunikacyjnympodejściudojęzykazakładamy,żeproceskomunikacjirozpo-
czynasięodspostrzeżeniaprzezodbiorcęmaterialnejformykomunikatu–tekstu,
którystanowipunktwyjściowydojegodalszejinterpretacji.Tekstrozumiemy
wsposóbbardzoszeroki.Terminemtymokreślamywszystkiespostrzeżoneprzez
człowiekauczestniczącegowkomunikacjimaterialnekomponentykomunikatu
(tekstfonicznylubgraficzny,gesty,mimika,wyglądinterlokutorów,elementy
otoczeniaitd.),któretraktujejakoznacząceiwymagającedalszejinterpretacji.
Przyjmujemy,żetekstnie„przekazuje”ostatecznegosensukomu-
nikatu,lecztylkowskazujenamożliwekierunkijegointerpretacji.
TytułIdeologiazakodowanawtekściewydajesięzatemwpełniuzasadniony,bowiem
totekstwskazujemiędzyinnymitakżenaideologięautora.Zakładamy,zgodnie
zpostulatemjakościHerbertaP
.Grice’a,żeautorprezentujeswojeautentyczne
przekonania,pókinieodnajdziemywjegotekścieironiilubaluzji,wskazujących
nadystansdowypowiadanychsądów.
Ponieważkażdyinterpretatorposiadaróżnyzasóbrelewantnejdotakiejin-
terpretacjiinformacjiidążydowłasnychcelówkomunikacyjnych,stądmożliwe
sąróżnewynikiinterpretacjitegosamegotekstu.Procesinterpretacjiprzekazu
woparciuokompetencjękomunikacyjnąodbiorcyijegorozumienie(uświadomie-
nieprzezinterpretatorawynikówinterpretacji)nazywamydyskursem.Domknięcie
izakończeniebudowydyskursuwwyobraźniodbiorcymożnautożsamićzpojęciem
rozumieniatekstu.Nadyskursskładająsięzatemróżnorodneinterpretacje,
dokonywanenapodstawieodrębnychkompetencjikomunikacyjnychwzależności
odgatunkuinterpretowanychtekstów.Różnewariantyinterpretacjitegosamego
tekstumedialnegoskładająsięnatzw.dyskursspołeczny.Wtymwłaśniedyskursie
społecznym,awłaściwiewtekstachnatendyskurswskazujących,zakodowana
jestideologianadawcy.
Ideologiąnazywamyzatemzbiórwzględnietrwałychodniesieńdouogól-
nionychsądówaksjologicznychwdyskursieotematycespołeczno-politycznej.
Uogólnionesądyaksjologicznestanowiąpodstawowejednostkianalizysystemów
ideologicznych.Traktowanesąprzezmówiącychjakopewnikiaksjomatyczne
niewymagającejakiegokolwiekudowodnienia.Argumentamiwtychsądachsą
