Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
GrażynaHabrajska
obiektyideologiczne,doktórychprzypisywanesąpodzbiorywartości1.Obiekty
ideologicznestanowiąpodklasęobiektówkulturowychwznaczeniu,jakienadał
imMichaelFleischer2.Różniąsięoneodogólnychobiektówkulturowychprzede
wszystkimtym,żenawetwobrębietejsamejkulturyprzyjmująróżnąatrybucję,
tworząckonkurującezesobąsystemyideologiczne,wktórychsąróżniewartoś-
ciowane.Obiektamiideologicznymimogąbyćzarównowyidealizowaneobiekty
realne(UniaEuropejska,Kościółitd.),jakiabstrakcyjne(Układ,Sprawiedliwość
społecznaitd.)
Wtekstachodnajdujemywięcuogólnionesądyaksjologiczneodnoszone
dookreślonychobiektówideologicznych,którymwdyskursachprzypisywanesą
różnewartości.
Oczywiścienajłatwiejodczytaćpostawyideologiczneztekstów,wktórych
mówiącybezpośrednioodwołujesiędouogólnionychsądówaksjologicz-
nychswojegosystemuideologicznego,czylidoreprezentacjiswojejideologicznej
postawyogólnej.Tekstytegorodzajuwystępujądośćrzadko.Przykłademmoże
byćnastępującyfragmenttekstu:
Jednakżewalczącztrudnościamicodziennegożycianabieramydoświadczeniaiod-
krywamyswojąwłasnąprawdę.Wydajesięnam,iżwreszciezrozumieliśmynaczym
polegamądrośćżyciowa.Jesteśmyjednakzaskoczeni,kiedyprzekazująctęprawdę
innym,spotykamysięzniezrozumieniem,anawetdrwiną.Nawetwłasnedziecipatrzą
nanaszpolitowaniem,kiedyusiłujemyprzekazaćimnaszemądrości.Dziejesięto
zwieluprzyczyn.Spróbujemywskazaćnanajważniejsze.Popierwsze,jeślichodziotak
zwanąmądrośćżyciową,niemaonacharakteruuniwersalnego,czyliobowiązującego
dlawszystkich,ijestproduktemjednostkowegodoświadczeniakonkretnegoczłowieka.
PamiętamwnikliwywykładJózefaTischnera,naktórymtenwspaniałyfilozofmówił
oróżnychprawdach.Twierdził,żeistniejąprawdykrólówiżebraków,rycerzyigier-
mków,geniuszyiprostaczków.Wzasadzieistniejetyleprawdileludziirozumienie
tychprawdwymaganierazdużegowysiłku.Wiążesięztymdrugaprzyczynatrudności
przekazywaniaprawdyżyciowej.Człowiekunikarozumieniatego,cownosizamęt
wświatjegowłasnychwartości.Lubimywierzyćwto,żetomymamyracjęijestto
nasznajlepszyiostatecznywybór3.
Możnazniegowyodrębnićuogólnionesądyaksjologiczne,stanowiącerepre-
zentacjęfragmentuideologicznejpostawyogólnejautora,którawyrażastabilną
ocenęobiektówideologicznych,występującychwpostacipowszechników(np.mą-
drośćżyciowa,prawda,racjaitd.),wskazującychnaklasynacechowanychobiektów
wprzestrzeniideologicznej.Możnająprzedstawićwpostaciuogólnionychsądów
aksjologicznych,typu:Q(X),np.:
1Por.A.Awdiejew,Ideologia,postawaakomunikacja,[w:]Ideologiewsłowachiobrazach,red.
I.Kamińska-Szmaj,T.Piekot,M.Poprawa,WydawnictwoUniwersytetuWrocławskiego,Wrocław
2008,s.65–73.
2Zob.M.Fleischer,Teoriakulturyikomunikacji,Wrocław2002.
3A.Awdiejew,Dezyderata3,„Charaktery”2008,nr10(podkreśleniamoje–G.H.).
