Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
RomanBäcker
nych),alebezprzejmowaniasensu,mechanizmówiistotyfunkcjonowaniadanej
kultury.Rosyjskifaszyzm,ksenofobicznynacjonalizm,panslawizmwwydaniu
JewgienijaTroickiegotonajbardziejwyrazisteprzykłady.
Natywizmikontrakulturacjasązatempostawamiprzeciwstawnymidood-
powiednioautonegatywizmuorazwitalizmu–postawakceptującychobcąkultu-
rę.Przyczym,oileautonegatywizmjestokreśleniempostawynegującejwłasną
kulturę,topostawawitalistycznaoznaczaakceptacjęcałościbądźchoćbyelemen-
tówkulturydominującej5.Jeślipostawytegotypuprzekształcająsięwbardziej
rozbudowanestrukturymyśleniaspołecznego,tomożnatwierdzić,jaksądzę,
oosiągnięciupoziomuintelektualnego.Wtakimprzypadkumożnamówićna
przykładointelektualnejmanifestacjikontrakulturacji.Słowo:intelektualnyjest
turozumianebardzoszeroko,jakowszelkierozbudowanestrukturalnieprzejawy
myśleniaspołecznegoniekoniecznieprzestrzegającezasadlogiki.Witalizmjest
charakterystycznydlaugrupowańzwanychwRosjidemokratycznymi.Jednakże
należypamiętać,żeniektóreznichmożnaumieścićnacontinuumpomiędzy
witalizmemanatywizmem.TakjestnaprzykładzpartiąJabłoko.Dośćciekawym
przypadkiemautonegatywizmujestnatomiasttwórczośćWaleriiNowodworskiej
czyniektóretekstyWiktoraJerofiejewa.
Kolejnymkryteriumjeststosunekdotradycjinarodowej.Każdynurtmyślenia
politycznegowokresiekształtowaniasiętożsamościnarodumusisięustosunkować
dojegotradycji.TakjestteżiwRosji.Wdodatkukażdemyślenienacjonalistyczne
charakteryzujesięwysokimmiejscemtradycjiwhierarchiiakceptowanychwartości.
Niejesttojednaktradycjadowolna.Każdynurtnacjonalizmudobieraodpowiednie
elementytradycjiwtakisposób,bymożnabyłoodwołaćsiędopozytywnychobra-
zówzprzeszłości(„kupokrzepieniuserc”)lubwskazanianegatywnychprzykładów.
WRosjizwolennicydemokracji(główniebezpośredniej)idealizujączasyprzed
najazdemmongolskim.Okrespanowaniamongolskiegoocenianyprzezogromną
częśćrosyjskiejhistoriografiinegatywnie(jako„jarzmomongolskie”)jestzkolei
opisywanypozytywnieprzezeurazjatów.TowłaśniewtedywedługAleksandra
Duginapowstałoporazpierwszypaństwoeurazjatyckie.Nacjonalizmetniczny
charakteryzujesiępozytywnąocenączasówprzedpanowaniemPiotraWielkiego.
Nacjonalizmstatokratycznymonarchiczny,alerównieżiwwersjiimperialistycznej
idealizujeRosjęosiemnasto-idziewiętnastowieczną.Komunistycznynacjonalizm
omijawszelkienegatywneokreśleniadotycząceczasówrządówbolszewickich.
Wkażdymprzypadkuwykorzystujesiępojedynczeelementytradycjihisto-
rycznej,opisującjewsposóbwybiórczyizdużymładunkiememocjonalności.
Wartowtymmiejscuwspomnieć,iżstosunekdotradycjinarodowejmieści
sięnacontinuumpomiędzysakralizacjąaskrajnąnegacją.Pomiędzytymidwoma
biegunamimożliwychpostawmieszcząsiętakie,jak:puryfikacja,przemilczanie
(celowebądźbędącerezultatemmechanizmuwypieraniazeświadomości),pomi-
5Ibidem,s.22.
