Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
58
AleksyAwdiejew
KażdyXposiadaocenęQ
KażdyXpowinienbyćQ
Dobrzebybyło,gdybykażdyXposiadałocenęQ
Źlebybyło,gdybykażdyXnieposiadałocenyQ
np.:Każde(X):dzieckojest(Q):kochane
Każdy(X):politykpowinien(Q):byćuczciwy
Dobrzebybyło,gdybykażdy(X):politykbył(Q)uczciwy
Źlebybyło,gdybykażdy(X):politykbył(-Q):nieuczciwy
Zbióruogólnionychsądówaksjologicznychwtymujęciutworzytzw.obszar
ideologiczny,którywystępujejakoekwiwalentideologicznegoobrazuświata.
Przedstawienietejprzestrzeniwpostaciwzględnieuporządkowanejlistyuogólnionych
sądówotwieraciekawemożliwościpraktycznejanalizysystemówprzekonańprzedsta-
wicielirożnychgrupspołecznychiodrębnychjednostekuczestniczącychwdyskursie
publicznym.Przestrzeńideologicznaniejestkonfiguracjąlogicznieuporządkowaną,
ponieważmacharakterdynamiczny,ulegającyfluktuacji,jejposzczególneczęścisą
częstozależneodpowstałejsytuacjipolitycznej.Pomijająckwestięszczegółóworga-
nizacyjnychtejprzestrzeni,ograniczymysiędostwierdzenia,żepodstawowąfunkcją
uogólnionychpostawjestmożliwośćtworzeniapostawszczegółowych,czyli
sądówkwalifikujących,odnoszącychsiędorealnychobiektówscenypolitycznej.
Mechanizmtakiejkreacjiwymagawłączeniarealnegoobiektuxdoklasypowszech-
nikaXiprzeniesieniapoprzednioprzypisanejmuwartościQdorealnegoobiektu
x2.Wtensposóbpowstajeaksjologicznyciągargumentacyjnytypu:
Q(X)
x9X
x(Q)
np.:Q(X)Każdyinwalidawojenny(X)zasługujenaszacunek(Q)
x9XKowalski(x)jestinwalidąwojennym(X)
x(Q)Kowalski(x)zasługujenaszacunek(Q)
Łatwozauważyć,żeaksjologiczneciągiargumentacyjnewsposóbjednoznaczny
naśladująopisanejeszczeprzezArystotelesaciągisylogizmów(por.Wszyscyludzie
sąśmiertelni;Sokratesjestczłowiekiem;ergo:Sokratesjestśmiertelny).Zasadniczą
różnicąmiędzydowodamilogicznymiiaksjologicznymijestto,żefunkcjątych
ostatnichniejestprawda,leczeksponująonefunkcjęsłuszności.Istotątejfunkcji
jestakceptacjauogólnionegosąduaksjologicznegoQ(X)jakouniwersalnego,czyli
–jakoaksjomatuideologicznego.Ztegopowoduodniesieniedoprzestrzeniideolo-
gicznejmacharakterfakultatywny,niemaznamionuniwersalnościijestprzykładem
świadomegowyborusystemuwartościnajbardziejodpowiadającegomówiącemu.
2
Szczegółowootymzob.A.Awdiejew,Argumentacjaaksjologicznawkomunikacjispołecznej,[w:]
Rozmowyokomunikacji,t.2:Motywacjepsychologiczneikulturowewkomunikacji,red.G.Habrajska,
WydawnictwoLeksem,Łask2008,s.29–40.
