Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IleRosjijestwRosji?RóżnorodnośćideowaFederacjiRosyjskiej
53
janienegatywnychbądźpozytywnychkonsekwencjiiwkońcurelatywizowanie
negatywnychcech.Wimwiększymstopniudanytypnacjonalizmuzbliżasiędotego
drugiegobieguna,imbardziejkrytycznieodnosisiędoprzynajmniejniektórych
elementówswojejtradycji,tymjestonbardziejdojrzały,wtymwiększymstopniu
jestodpornynazewnętrznąkrytykę.
WRosjinajczęściejnurtypolitycznesąusytuowanewpobliżupierwszego
bieguna.Rosyjskatożsamośćnarodowa(koniecznejestpowtórzenie)dopieroteraz
siękształtuje.Przełomemmożebyćrozpoczętaprzezczęśćobozustatokratycznego
wdrugiejpołowie2009rokudośćpowolnazmianapostrzeganiaczasówstalinow-
skichjakookresuniemożliwychdorelatywizacjiwielkichzbrodni.
Kolejnymkryteriumjeststosunekdoakceptowanegozestawutraktowanych
aksjologiczniewartości.Wtakimprzypadkumożnamówićoposzczególnychideo-
logiach,różnychrodzajachmentalnościoraztypachtotalitarnejgnozypolitycznej.
Wprzypadkuideologiimożemymówićprzedewszystkimostatokratyzmie,
awięctraktowaniupaństwajakowartościnajważniejszej.Tegotypuideologia,
któregonajważniejszymprzedstawicielemjestWładysławSurkow,niejestjednak
wyraźnieskodyfikowana,choćposiadawłasnąnazwę(„suwerennademokracja”)6.
Niesłychaniezróżnicowanesąideologienacjonalistyczne.Wystarczywspomnieć
AleksandraSołżenicynaczypisarzywiejskich,aleteżrównieżIgoraSzafariewicza
czymarginalnegoksenofobicznegonacjonalistępuryfikacyjnegoJurijaMuchina.
Oryginalnyiobecniedośćmocnozróżnicowanyjesteurazjatyzm,którywPolsce
zostałjużwielokrotnieopisany
7
.Koniecznejestteżwymienienierosyjskichnurtów
demokratycznych(wtymilibertariańskich),konserwatywnych(mieszczących
sięwtradycjiEdmundaBurke’a,aleteżwnurcieokreślonymprzezJosephade
Maistre’a),chrześcijańskich,monarchistycznych,socjaldemokratycznychitd.
MożnazatemwRosjiznaleźćprzedstawicielikażdejideologii,itowwieluroz-
maitychodcieniach.
MentalnośćautorytarnapolegawrozumieniuJuanaLinzanamyśleniuemo-
cjonalnym.Zjednejstronyobdarzasięswojegoprzywódcę(częstoskrajnie)samymi
pozytywnymiocenami.Todążeniedosakralizacjijestpołączonezbardzowyraź-
nyminegatywnymiemocjamiwobecprzeciwnikówpolitycznych.Jeżeliuwielbia
sięPutina,totymsamymodnosisięzwyraźnąniechęciąnietylkodoEduarda
Limonowa,aleidowszystkichinnychprzeciwnikówbyłegoprezydentaiobecnego
premierazarazem.Mentalnośćautorytarnajestraczejwytworemspołecznymniż
intelektualnym.WRosjiwystępujenietylkowszeregach„JedinojRossii”orazjej
młodzieżowychprzybudówek.Widocznajestrównieżwprzypadkuzwolenników
Żyrinowskiego,awmniejszymstopniuwkilkuinnychugrupowaniachpolitycznych.
6Zob.np.А.Чаадаев,Путин.Егоидеология,Изд.Европа,Москва2006.Obszernaanaliza
w:R.Bäcker,RosyjskiemyśleniepolitycznezaczasówprezydentaPutina,WydawnictwaAdam
Marszałek,Toruń2007,s.71–81.
7Zob.np.tekstyIwonyMassaki,RyszardaParadowskiegoczyRomanaBäckera.
