Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
CZĘŚĆI.WPROWADZENIE
Nanienajlepsząkondycjępolskiejprzestrzenipublicznejwopiniiśrodo-
wiskzwiązanychzjejkształtowaniem–urbanistów,socjologówiarchitektów
krajobrazu–wpływawieleczynników(Gachowski2008).Należydonichzbyt-
niliberalizmprawnywkwestiiczuwanianadłademprzestrzennymszczególnie
dotykającymterenypodmiejskie,krótkowzrocznośćpolitycznawładzsamorzą-
dowychczyniedocenianieprzestrzenipublicznejjakoHwspólnegopastwiska”
(Greenetal.2004)iprzyzwalanienajegodegradację.Tupojawiasiępytanie
oTischnerowskiHciężarwolności”3(Tischner1997,za:Sztompka2016),atakże
ozawłaszczanieprzestrzeniprzezsektorprywatny(Gachowski2008).Totakże
pytanieonie-miejsca(none-places)iprzestrzeńHinstytucjonalną”(Augé2010),
oprzestrzeńludzkiejbytnościpozbawionejautentycznychwięzi,gdziepowstaje
patologia,którąP
.Sztompka(2016)nazywaHamoralnymfamilizmem”,aktóra
jestrodzajemprzestrzennegonepotyzmuchroniącegointeresywąskichgrup.
Degradacjęprzestrzenipublicznej,szczególnienaterenachpodmiejskich,po-
głębiarozprzestrzenianiesiębarierwidokowychtworzonychprzezpanelerekla-
moweczybarierfizycznychwyznaczanychprzezwygradzaneosiadłamieszka-
niowe(gatedcommunities).Totakżedozwolonyprzezprawożywiołowyrozwój
suburbiówbezgodziwiekształtowanejprzestrzenipublicznej,nieprzystającejdo
tego,czymbyćpowinna(KępkowicziMantey2016).Torównieżniebezpieczeń-
stwojejunifikacjiwpostaciwprowadzaniasztampowychrozwiązańbezuszano-
waniazróżnicowanychformosadniczychczykrajobrazowychstrefpodmiejskich
(Kępkowicz2013).
Przytakzłożonymobraziezjawiskniemainiemożebyćjednejdoskonałej
metody,rodzajuopusmagnum,dlapełnegozbadaniaprzestrzenipublicznejczy
jedyniesłusznejjejkategoryzacji.Ważnejestjednakszukaniemetodbadawczych
związanychzkształtowaniemprzestrzenipublicznej,którepomogłybyrozpo-
znaćjejindywidualnycharakter,jejduchamiejsca(geniusloci).Pierwszymeta-
pemmożebyćkompleksowerozpoznaniezachodzącychwniejzdarzeńizjawisk
orazichtypologia.
Takzarysowanaproblematykastałasiępunktemwyjściadoopracowaniame-
todyumożliwiającejidentyfikacjęistniejącychwzorcówprzestrzennychotwar-
tychprzestrzenipublicznych4orazichkategoryzacjęuwzględniającązarówno
determinantyprzestrzeni,jakispołecznysposóbjejwytwarzania.Celtenim-
plikowałprzybliżenieproblematykizwiązanejzbadaniaminadprzestrzeniąpu-
blicznąorazwskazaniekonkretnychrozwiązańprzestrzennychdowykorzysta-
niawdalszychbadaniachiimplementacji.
Natejpodstawiesformułowanodwazasadniczepytaniabadawcze:
–Jakzbudowaćmetodęwyodrębnianiatypówprzestrzenipublicznej
uwzględniającązarównodeterminantyprzestrzeni,jakispołecznysposóbjejwy-
twarzania?
–Wjakisposóbzidentyfikowaćtypyprzestrzenipublicznej,niezatracając
przytymspecyfiki,odrębnościitożsamościdanegoobszaru?
Postawiononastępującehipotezybadawcze–wprzestrzenipublicznejdanego
obszarukształtująsięspecyficznewzorceprzestrzennewynikającezjejspołecz-
negoużytkowaniaiwytwarzania.Wzorcetemożnapoddaćkategoryzacjimetodą
uwzględniającąichuwarunkowaniaurbanistyczne,przyrodniczeispołeczne.
3JózefTischnerpisał,żeczłowiekjestwolnyotyle,oilenienaruszawolnościinnych.
4Niektórzyautorzyzaprzestrzeńpublicznąuważajątakżepowszechniedostępneprzestrze-
niewewnątrzkubaturowe.Wniniejszymopracowaniuotwartaprzestrzeńpublicznabędzierozu-
mianajakoprzestrzeńulokowanawstrukturzeurbanistycznej(Lorens2010).
