Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
PRZESTRZEŃPUBLICZNA
Przestrzeńpubliczna,mimojejznaczeniadlajakościżyciamieszkańców,nie
zawszebyławpełnidoceniana.Przemianycywilizacyjnezaistniałewpołowie
XXw.spowodowałyusunięciepotrzebspołecznychzlistypriorytetówzmian,
jakimpoddawanomiasta.Urzędymiejskieigminneraczejwychodziłynaprzeciw
poszczególnymbranżom(transportowymczybudowlanym)niżpotrzebomspo-
łecznymlokalnychwspólnot(Madden,Wiley-SchwartziAntoshak2010).Tenro-
dzajzaniechaniaH.Lefebvre(2012)tłumaczyłzaszłościamihistoryczno-społecz-
nymi,gdywieśdominowałanadmiastem:HSpołeczeństwowiejskiebyło(ijest
nadal)pozbawioneobfitości,jestspołeczeństwembraku,akceptowanejlubod-
rzucanejutraty,zakazówzarządzającychtymiumartwieniamiiregulującychje”.
ZmianycywilizacyjnedrugiejpołowyXXw.pchnęłyhistorycznieuformo-
wanemiastanainne,postindustrialnetoryrozwoju.Zaczęłynarastaćkolejne
konfliktyprzestrzenne:zdezurbanizowanecentrazaczęłytracićswojążywotność
(Lefebvre2012),asuburbanizacjasprawiła,żemiastarozlałysiępozaswojegra-
nice(Böhm2006;2016).Narosłyteżkonfliktymiędzywolnąprzestrzeniąitąwy-
tworzonąznaruszeniemrównowagibiologicznej(Pluta2015,za:Bierwiaczonek
2018).Samaprzestrzeńpublicznarównieżstałasięczynnikiemkonfliktogennym
jakodobrowspólneizarazemrzadkie(Jałowiecki2010).
WostatnichlatachwPolscezaszłykolejneniekorzystneprocesyumniejszające
szansenadobrąprzestrzeńpubliczną(Kosiński2001;Gądecki2005;Sennett2009,
za:Grotowska2011).Trzydzieścilatpotransformacjinadalzmniejszasięareał
terenówwspólnychnarzeczichgrodzenia(osiedlazamknięte)(Mantey2011).
Centrahandloweorazinstytucjeprzejmująfunkcjeprzestrzenipublicznej(Bier-
wiaczonek2018),któraczęstostajesięterytoriumoferentówikonsumentów,anie
miejscemwspólnym.Niebezpieczeństwokryjesięrównieżwprzenikaniuprze-
strzenispołecznejdoprzestrzeniwirtualnej(Nawratek2008,za:Jałowiecki2010).
Negatywnezmiany,jakienastępująwkorzystaniuzprzestrzenipublicznej,to
takżeograniczaniedostępuniektórymgrupomspołecznym(Karwińska,Böhm
iOstręga2016)lubsamowykluczenieosóboniskichdochodach(takżeosóbstar-
szych).Spowodowanejesttoprzesunięciempunktuzainteresowaniakuprze-
strzeniomkomercyjnymlubadresowanymdomłodychludzi(Wańkowicz2011).
Torównieżprzyzwolenienabylejakośćiubożenieistniejącejprzestrzenipublicz-
nej,coskutkujebrakiemzainteresowaniamieszkańców,byspędzaćwniejczas.
ProcestenwydajesiękontynuacjąniechlubnychPRL-owskichzaszłości,gdzie
Hpotencjalneprzestrzeniespołeczne,czyliwspólne,pozostawałyniczyje,awięc
niekultywowane”(Kosiński2001,s.9).Miejscategotypu–oniskimstandar-
dziewyposażeniainieciekawymukładziefunkcjonalno-przestrzennym–niepo-
prawiająjakościbytowejmieszkańców.Szczególniejesttodokuczliwiedlaosób
gorzejuposażonych–przyilościstresów,jakichnieszczędziżyciewmieście,
